ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਉਜਾੜ।

ਪੰਜਾਬ ਦਾ 1 ਕਰੋੜ 40 ਲੱਖ ਏਕੜ ਫੁੱਟ  ਪਾਣੀ ਹਰ ਸਾਲ ਚੋਰੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1  ਏਕੜ ਫੁੱਟ = 1236,694 ਲਿਟਰ ਕੁੱਲ

ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਪਾਣੀ = 17,313,716,000,000  ਲੀਟਰ/ਸਾਲ ਜੋ  ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਬਰਬਾਦ ਹਨ 

ਜਦੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਛੱਡਿਆ ਤਾਂ  ਪੰਜਾਬ ਦੇ  ਲੋਕ  ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਮੀਂਹ, ਖੂਹਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੰਗਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸਨ।

 ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰੋਤ ਨਹੀਂ ਸਨ।

1966 ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ  ਵੱਖਰਾ ਸੂਬਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ  ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ।

 ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਨਾਲ ਇਸ ਤੋਂ. ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਏ ਸੂਬਿਆਂ ਨੇ   ਪਾਣੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ

 ਪੰਜਾਬ।

ਹਰਿਆਣਾ ਨੇ 5.9 ਬਿਲੀਅਨ m3 ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ

 ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁੱਲ 8.9 ਬਿਲੀਅਨ m3 ਹਿੱਸੇ ਦਾ

 ਪਾਣੀ, ਜਦਕਿ ਪੰਜਾਬ

 ਪਾਣੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।

 ਹਰਿਆਣਾ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ

 ਕੋਈ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਖਲ ਦੇਣ ਲਈ

 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 1976 ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਸ

 ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਧੀਨ ਸੀ

 ਐਮਰਜੈਂਸੀ, ਇੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਆਦੇਸ਼ ਸੀ

 ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ

 ਜਿਸ ਨੇ 4.3 ਬਿਲੀਅਨ m3 ਪਾਣੀ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ

 ਦੋਵਾਂ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿੱਲੀ

 ਬਾਕੀ 0.25 ਬਿਲੀਅਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ

 m3. ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ

 ਨਿਰਧਾਰਤ ਪਾਣੀ, ਸਤਲੁਜ-

ਯਮੁਨਾ ਲਿੰਕ ਨਹਿਰ (SYL ਨਹਿਰ) ਸੀ

 ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ. ਵਿਚ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ

 ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੋ੍ਰਮਣੀ ਅਕਾ

ਲੀ ਦਾਲ. 1977 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ

, ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦੀ ਵੰਡ

 ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ ਜਾਵੇ

 ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ

 ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ

 ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ। ਦੀ ਉਸਾਰੀ

 ਨਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਸੇ ਸਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ

 ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਸਰਕਾਰ

 ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ

 ਬਾਦਲ। ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ

 ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ

 ਰੁਪਏ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਇਸ ਲਈ 10 ਮਿਲੀਅਨ

 ਮਕਸਦ. ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ

 ਜ਼ਮੀਨ ਐਕੁਆਇਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੂਚਨਾ

 SYL ਨਹਿਰ ਲਈ

 ਨਹਿਰ ਦਾ ਹਰਿਆਣਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ

 ਜੂਨ 1980 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ।

1969 ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਮਾਡਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ,  ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵੀ ਸਨ।

 ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪਾਣੀ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਸੀ

 ਸਰੋਤ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਨ ਲੱਗੇ 

 ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਸੁਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੋ ਗਈ

 ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘਟਣਾ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੌਰਾਨ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ

 ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ। ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਸਨ

 ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵੱਡੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ

 ਤਣਾਅ

ਸੈਂਟਰਲ ਗਰਾਊਂਡ ਵਾਟਰ ਬੋਰਡ (ਸੀ.ਜੀ.ਡਬਲਿਊ.ਬੀ.) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ

 ਰਾਜ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 0.5 ਤੋਂ 3 ਮੀਟਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਦਰ ਨਾਲ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ

 ਅੱਗੇ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 79% ਖੇਤਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਨਾਜ਼ੁਕ ਜਾਂ ਅਰਧ-ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ।

 ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ

ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਘਟਣਾ ਖੇਤੀ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਧਾਰ ਹੈ।

 ਆਰਥਿਕਤਾ. ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਪੰਪਿੰਗ ਦਾ ਖਰਚਾ ਕੱਢਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ

 ਡੂੰਘੇ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਵਰਜਿਤ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਕਾਨੂੰਨ ਕੀ ਹੈ?

ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਕਾਨੂੰਨ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ ਮਾਲਕਾਂ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ

 ਜੋ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਨਦੀ ਜਾਂ ਇੱਕ ਧਾਰਾ। "ਰਿਪੇਰੀਅਨ" ਸ਼ਬਦ ਬੈਂਕਾਂ ਜਾਂ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ

 ਇੱਕ ਵਾਟਰ ਕੋਰਸ ਦੇ.

 

ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਕਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਾਜਬ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਗਦਾ ਹੈ

 ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਾ ਦੇਣ ਜਾਂ

 ਵਾਟਰ ਕੋਰਸ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ

 ਘਰੇਲੂ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਜਾਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਦੇਸ਼, ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਉਚਿਤ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ

 ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

 

ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਫ਼ਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਾਣੀ ਦੇ ਖੱਡਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ

 ਇਸ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ. ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਟੌਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ, ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ

 ਜੋ ਹੜ੍ਹ ਜਾਂ ਸੋਕੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਜਾਂ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।

 

ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ

 ਹਰੇਕ ਕੇਸ ਦੇ ਖਾਸ ਹਾਲਾਤਾਂ 'ਤੇ। ਕੁਝ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਰਿਪੇਰੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰ ਪੂਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਚ

 ਹੋਰ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।

ਪਰ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹੈ

 ਰਾਜ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਲਏ। ਜੇਕਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਅਗਲੇ 5-6 'ਚ ਪੰਜਾਬ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ

 ਸਾਲ 

 ਝੋਨੇ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸਾਡੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸਾਨੂੰ ਹੋਰ ਫਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਮੂੰਗੀ  ਵਰਗੀਆਂ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ 'ਤੇ ਵਧੀਆ MSP ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ। 

ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਯੂਕੇਲਿਪਟਸ ਦਾ ਰੁੱਖ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਧਰਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਰ ਸੜਕ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

 ਇਸ ਲਈ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਵੱਖਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

 ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਆ “ ਮਾਂ ਪਰ ਧੀ ਪਿਤਾ ਪਰ ਘੋੜਾ ਬਹੁਤਾ ਨੀ ਤਾਂ ਥੋੜਾ ਥੋੜਾ “ 

ਮਤਲਬ ਕਹਿਣ ਦਾ ਜੁਆਕ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ‘ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ । ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ਬੱਚੇ ਅੰਦਰ ਦਲੇਰੀ ਭਰਦੀ ਆ । 

ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੱਲ਼੍ਹ ਤੱਕ ਭਾਈ ਪੱਪਲਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗਿ੍ਰਫਤਾਰੀ ਤੱਕ ਜੋ ਕੁਛ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਓਹਦੇ ‘ਚ ਵਾਹਵਾ ਕੁਛ ਏਸ ਕਹਾਵਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਚੜਦੀਕਲਾ ਪਿੱਛੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ‘ਤੇ ਹੌਂਸਲਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ । ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਨੇ ਖਬਰ ਫੈਲਾਈ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ‘ਤੇ ਪੱਪਲਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਫ਼ਰਾਰ ਹੋ ਗਏ । ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ , ਭੋਰਾ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਮਲਾਲ ਜਾਂ ਫ਼ਿਕਰ ਹੈਨੀਂ ਸੀ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੇ ਚੇਹਰੇ ‘ਤੇ , ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਵੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਪੁਲਸ ਕੁਛ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਆ ਸਾਡੇ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ । ਪਰ ਓਹ ਅਡੋਲ ਰਹੇ , ਨਾ ਕੋਈ ਹਾਏ ਵਿਰਲਾਪ ਨਾ ਅੱਖਾਂ ‘ਚ ਹੰਝੂ ।

ਬਿਲਕੁੱਲ ਓਵੇਂ ਕੱਲ੍ਹ ਗ੍ਰਿਫਾਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਪੱਪਲਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਘਰਵਾਲੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੀ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਚੜਦੀ ਕਲਾ ‘ਚ ਸੀ , ਬਾਪੂ ਆਂਹਦਾ ਫੇਰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਫੜਿਆ ਗਿਆ , ਐਹੋ ਜੇਹੇ ਕੰਮਾਂ ‘ਚ ਨਫ਼ਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ । ਪੱਪਲਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਿੰਘਣੀ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਣ ਆ ਸਿੰਘ ਸਾਬ ‘ਤੇ । 

ਏਥੇ ਜੁਆਕ ਦੇ ਫਿਨਸੀ ਵੀ ਹੋਜੇ ਸਾਰੇ ਟੱਬਰ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨੀ ਆਉਂਦੀ । ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਦੇ , ਨਸ਼ੇ ਨਾਲ ਮਰਿਆਂ ਦੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਵਿਲਕਦੇ ਦੇਖੇ ਆ ਏਥੇ , ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੌਮ ਲਈ ਕੁਛ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਦੇਖੇ ਆ । 

  ਸਿੱਖੀ ‘ਚ ਇਤਿਹਾਸ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ॥

 ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ

ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਨੂੰ ਸਰਦਾਰ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਬਚਨ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਪਿੰਡ ਨਾਗੋਕੇ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਭੈਣ ਬੀਬੀ ਰਾਮ ਕੌਰ ਸੀ। ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪਿੰਡ ਫੇਰੂਮਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਸਰਦਾਰ ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਬੀਬੀ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨਾਲ ਗੁਰਮਤਿ ਮਰਿਯਾਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ, ਬੀਬੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਕੌਰ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।

ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 8 ਤੋਂ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ 1978 ਨੂੰ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਇੱਕ ਗੁਰਮਤਿ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਕਥਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਤਪਿਆਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। 11 ਅਪ੍ਰੈਲ 1978 ਨੂੰ ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜਥੇ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ। ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਨਾਗੋਕੇ ਸਿੰਘ ਫਿਰ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਸਾਖੀ ਮੌਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਗਏ। ਇਹ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਵੇਲਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਈ ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ (ਸ਼ਹੀਦ) ਨੇ ਸੰਤ ਜੀ ਨੂੰ ਆ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ‘ਗੁਰਬਚਨਾ ਨਰਕਧਾਰੀ’ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਨਰਕਧਾਰੀ ਪੰਥ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਅਖੰਡ ਕੀਰਤਨੀ ਜਥੇ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਆਪਣੇ ਜਥੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੰਘ ਭੇਜੇ। ਇਸ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਧਰਨੇ ਦੌਰਾਨ 13 ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ 1978 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਸਾਕੇ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨਭਾਈ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸੰਤ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੇ ਗਏ ਜਥੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ। ਇਸ ਧਰਨੇ ਦੌਰਾਨ 130 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਿੰਘਣੀਆ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਜ਼ਖਮੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਈ ਲੱਖਾ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ 13 ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਅਣਗਿਣਤ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ। ਸਾਕੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ, ਸ਼ਹੀਦ ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਜਗਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ ਸਾਰੇ ਭਾਈ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ।

#imharjeetsingh