CBDC ਕੀ ਹੈ ? ਸਾਨੂੰ ਇਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?

ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਮੁਦਰਾਵਾਂ (CBDCs) ਪੂਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ - ਇੱਕ ਲਾਗਤ ਜੋ ਦੱਸੇ ਗਏ ਲਾਭਾਂ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਰ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਲਾਹਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਬੀਡੀਸੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਹਨ।  1 ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ CBDCs ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਯੂਐਸ ਸੀਬੀਡੀਸੀ ਆਖਰਕਾਰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਹੜੱਪ ਲਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਮੁੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਵੇਗੀ। 2 ਇਸ ਲਈ ਸਾਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਸਾਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ CBDC ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨਾ ਪਵੇਗਾ।

 ਸੀਬੀਡੀਸੀ ਕੀ ਹੈ?

ਇੱਕ CBDC ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ CBDC ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦਾ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਾਗਜ਼ੀ ਡਾਲਰਾਂ ਵਾਂਗ, ਇੱਕ CBDC ਰਿਜ਼ਰਵ। ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਦੇਣਦਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰ ਕਾਗਜ਼ੀ ਡਾਲਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਇੱਕ CBDC ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਨਿਜੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅੰਤਮਤਾ ਜੋ ਨਕਦ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਦੇਣਦਾਰੀ ਹੈ—ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਟੈਥਰ—ਜੋ CBDCs ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਖ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੱਖਾਂ ਭਾਰਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹਨ।

ਅੱਜ ਨਿੱਜੀ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ, ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ, ਪ੍ਰੀਪੇਡ ਕਾਰਡ, ਅਤੇ ਕਈ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ Gpay, Paytm, ਅਤੇ Bhim App) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ. ਲਗਭਗ ਹਰ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ—ਬਚਤ ਖਾਤਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਰਜ਼ੇ ਤੱਕ—ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ: ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਸਟਮ ਇੰਨਾ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹਨ ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਾਜਿਸ਼ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਆਪਾਂ third party ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀ ਪੈਸੈ ਦੇ ਲੈਣ ਦੇਣ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਵਿਚੋਂ ਪੈਸੇ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਓਹ ਪੈਸਾ ਇੱਕ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ CBDC ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਪਾਵਰ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਕੋਲ਼ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਗਪਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ।

ਸਾਨੂੰ CBDC ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਿਓਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?

1.  CBDC ਸਾਡੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਆਜ਼ਾਦੀ ਖੋਹਣ ਲਈ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਲੇ ਅਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਭੁਗਤਾਨ (Transaction) ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪਰ ਹੁਣ cbdc ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਸਾਡੀ ਹਰ ਇਕ payment transaction ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਰੋਕਣ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਸਾਡੇ ਨਿਜੀ ਖਾਤਿਆਂ ਤੇ ਕਦੋਂ ਵੀ ਰੇਡ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

2. ਜਦੋ ਕਿ ਸਾਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਡੀ ਹਰ ਇਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਾਸਤੇ ਖਰਚੇ ਦੀ limit ਸੈੱਟ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਵਾਸਤੇ ਤੁਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਇਹਨੇ ਰੁਪਏ ਖਰਚੋਗੇ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਫਿਰਨ ਵਾਸਤੇ ਇਹਨੇ ਰੁਪਏ ਹੀ ਖਰਚ ਸਕੋਂਗੇ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਨਿਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜੇ ਗੀ।

3. ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਹੋਰ ਸਾਜਿਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਲੋਕ ਮਾਰੂ ਨੀਤੀ ਵਿਰੁੱਧ ਧਰਨੇ ਲਵਾਂਗੇ ਜਾ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰਾਂਗੇ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀ 2O20 ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਲੜਿਆ ਸੀ। ਓਸ ਵਾਸਤੇ ਅਸੀ ਪਿੰਡਾ ਵਿੱਚੋ ਕਿੰਨਾ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲੰਗਰ ਲਾਏ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕੀਤੇ, ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੈਸ਼ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਪਰ cbdc ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕੈਸ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਸਾਰਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ ਇਸ ਨਾਲ ਨਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ ਉੱਤੋਂ ਸਰਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੋ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੋਚੀ ਸਮਝੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਤਾਂਕਿ ਲੋਕ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕੱਠੇ ਨਾਂ ਹੋ ਸਕਣ।

4. ਇਕ ਹੋਰ ਖਦਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੰਗ ਲਗਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਨ ਤਾਂ ਚੀਨ 4ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨੇ ਤਕੜੇ ਹੈਕਰ ਬੈਠੇ ਹਨ ਜੋ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਖਾਤੇ ਹੈਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਸਾਰਾ ਡਿਜੀਟਲ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਵਧ ਜਾਣਗੇ। ਦੂਜੀ ਗਲ ਸਰਕਾਰ ਜੰਗ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਸਾਡੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਟੈਕਸ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੈਸ਼ ਲੈਕੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗੀ।

5. ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿਚ ਪਏ ਪੈਸੇ ਦੀ expiry date ਤੈਅ ਹੋਵੇਗੀ। ਮਤਲਬ ਤੁਸੀ ਭਵਿੱਖ ਵਾਸਤੇ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਥੀ ਹੋਈ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪਣਾ ਪੈਸਾ ਵਰਤਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਮੰਨਲੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਦਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾ ਤੁਸੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ। ਕਰੋਨਾ ਵੇਲ਼ੇ ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਚਲਦਾ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਸੋਚੋ।

ਇਸਦਾ ਹੱਲ ਕੀ ਹੈ ?

ਇਸਦਾ ਇੱਕੋ ਹੱਲ ਹੈ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੈਸ਼ ਵਰਤੋ gpay ਵਰਗੀਆਂ ਐਪਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਵਰਤੋ ਤੇ CBDC ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਆਪਾਂ ਚਿਪ ਵਾਲ਼ੇ ਮੀਟਰਾਂ ਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।