“ਕੰਡਾ ਕੱਢਿਆ ਨਾ ਜੀਹਨੇ ਭੈਣ ਦੀ ਨਨਾਣ ਦਾ, ਉਹ ਬੰਦਾ ਕਾਹਦਾ.. ਕੋਹੜੀ ਹੈ ਜਹਾਨ ਦਾ”.. ਚਮਕੀਲੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਚ ਉਹ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਚ ਪੌਰਨ (ਅਸ਼ਲੀਲ ਫਿਲਮਾਂ) ਸਾਈਟਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਰੇਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਕਾਮ ਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਨਾਲ ਵੇਖਣਾ.. ਕੀ ਕਜ਼ਨ ਕੀ ਸਖੀ ਭੈਣ ਤੇ ਕੀ ਮਾਂ.. ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਚਮਕੀਲੇ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਦਾ, ਕੇ ਉਸਨੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਆ.. ਲੋਕੀ ਆਖ ਦਿੰਦੇ ਆ ਕੇ ਇਹ ਸਭ ਸਮਾਜ ਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸਮਾਜ ਚ ਤਾ ਓਸ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਫੇਕ ਐਨਕਾਊਂਟਰ ਜਾਂ ਸਿਰਾਂ ਤੋ ਲਾਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸੀ ਪੱਗਾਂ.. ਤੇ ਜੇ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ ਮੰਨ ਵੀ ਲਈਏ ਕੇ ਚਮਕੀਲਾ ਸਮਾਜ ਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤਾ ਉਹਨੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੀਚ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਨੀਚ ਕਹਿਕੇ ਕਿਉ ਨੀ ਗਾਇਆ ? ਉਸਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੇ ਇਹੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਰੀਫਾਈ ਕਿਉ ਕੀਤਾ ? ਚਮਕੀਲੇ ਨੇ ਜੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਚਾਈ ਦੱਸਣੀ ਤਾ ਇਸ ਤਰਾ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ..”ਬੰਦੇ ਨਹੀਂ ਜੋ ਤੱਕਣ ਛੇੜਨ ਇੱਜ਼ਤ ਬਗਾਨੀ ਨੂੰ, ਸਦਾ ਸੂਰਮੇ ਸਮਝਣ ਧੀ ਤੇ ਭੈਣ ਬਗਾਨੀ ਨੂੰ”.. 

ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਜੇ ਵੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੇ ਕੇ ਚਮਕੀਲਾ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਚਾਈ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਕੁੱਛ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ.. ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਰਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਚੋਹਲਾ ਵਰਗਾ ਢਾਡੀ ਵੀ ਤਾ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਚਾਈ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕੇ ਕਿੱਦਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਹ ਕੋਹਕੇ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ, ਕਿੱਦਾਂ ਪੁੱਲਾਂ ਹੇਠ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਬਾਰ ਲੱਗੇ ਪਏ.. ਫੇਰ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਚੋਹਲਾ ਸਾਬ ਦੀ ਹੀ ਕਿਉ ਜੀਭ ਵੱਢ ਦਿੱਤੀ ? ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਆ ਕੇ ਚਮਕੀਲਾ ਸਥਾਪਤ ਧਿਰ ਲਈ ਓਦੋ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੀ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਆ.. ਸਰਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਚੋਹਲਾ ਓਹਨਾਂ ਲਈ ਓਦੋ ਵੀ ਖਤਰਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆ ਵਾਰਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਪੜਦੇ ਪਾੜਦੀਆਂ.. ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰੇ, ਸਥਾਪਤ ਧਿਰ ਓਸਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਚਮਕਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਬਣਾਕੇ ਈ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ.. ਤੇ ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਜੋੜੇ, ਉਹ ਭੜਕਾਊ.. ਉਹ ਅੱਤਵਾਦੀ.. ਉਹ ਵੱਖਵਾਦੀ .. 

ਮੁਕਦੀ ਗੱਲ ਜੇ ਚਮਕੀਲੇ ਨਾਲ ਦਲਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਉਸਨੂੰ ਦਲਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਫੇਰ ਉਹਦੇ ਅਖਾੜਿਆ ਚ “ਤਲਵਾਰ ਮੈਂ ਕਲਗੀਧਰ ਦੀ, ਬਾਬਾ ਤੇਰਾ ਨਨਕਾਣਾ, ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਲੋਏ ਲੋਏ”.. ਇਹ ਸਭ ਗੀਤ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲਣ ਦਿੱਤੇ ? ਕਿਉਕਿ ਜਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ ਤਾ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਕੇ ਤੂੰ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦਾ ਹੋਕੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗੀਤ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਕਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੀ ਨਾ ਲੈ.. ਪਰ ਬਾਬਾ ਮਾਨੋਚਾਹਲ ਨੇ ਉਸਦੇ ਤਲਵਾਰ ਮੈਂ ਕਲਗੀਧਰ ਦੀ ਹਾਂ ਗੀਤ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਹ ਗੱਲ ਅੱਡ ਹੈ ਕੇ ਚਮਕੀਲੇ ਦੀ ਬੇਗੈਰਤੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚੰਗੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਕਦੇ ਜਾਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ.. 

ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ ਵਰਗੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਉਸ ਉੱਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਨੇ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਇਦਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਸੂਰਮੇ ਦੀ ਗਾਥਾ ਹੋਵੇ। ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤੇ ਭੈਣਾਂ ਉਸਨੂੰ ਗਾਇਕੀ ਦਾ legend ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ, ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਓਹ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ... ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ, ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਅਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਮਕੀਲੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਜੋ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ...

 ਅਰਦਾਸ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਇਕ-ਸੁਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਤਰ-ਮਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਨੁਕਤੇ ਉਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਨਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹੀ ਉਹ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਬਰ ਹੋਵੇ, ਆਸ ਦੀ ਚਿਣਗ ਹੋਵੇ, ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਦੌਲਤ ਹੋਵੇ, ਪਿਆਰ ਦੀ ਛਾਂ ਹੋਵੇ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਗੁਰੂਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ, ਚੌਂਹ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ, ਚਾਲ੍ਹੀ ਮੁਕਤਿਆਂ, ਹੱਠੀਆਂ, ਜਪੀਆਂ, ਤਪੀਆਂ, ਨਾਮ ਜੱਪਣ ਵਾਲਿਆਂ, ਵੰਡ ਛੱਕਣ ਵਾਲਿਆਂ, ਦੇਗ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ, ਤੇਗ ਵਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ, ਵੇਖ ਕੇ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ, ਪਿਆਰਿਆਂ, ਸਚਿਆਰਿਆਂ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ, ਮੁਰੀਦਾਂ, ਦਾਨੀਆਂ, ਗਿਆਨੀਆਂ, ਧਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚੋਲੇ ਬਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਰਫ਼ਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਲੇਰੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਹਿੰਮਤਾਂ ਮੰਗੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਪਤਿਤ ਪੁਣੇ ਵੱਲ ਵੱਧ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਢੰਗ ਨਾਲ਼ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਦਸ ਮਿੰਟ ਖੜ੍ਹੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੀ ਨੀ ਪਤਾ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਰਿਵਾਜ਼ ਦਾ ਰੂਪ ਹੀ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠੀ ਘਟਨਾ ਸੁਣਾਉਣਾ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਾਠ ਤੋਂ ਬਾਦ ਅਰਦਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨ ਬੈਠੈ ਸੀ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਦੇਖਾ ਦਿਖਾਈ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੋ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀ ਸੀ ਤੇ ਕੁੱਝ ਦੇ ਬੂਟ ਪਾਏ ਹੋਏ ਸੀ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਬੂਟ ਪਾਏ ਹੋਏ ਸੀ ਓਹ ਓਦਾਂ ਹੀ ਖੜੇ ਰਹੇ। ਨਾਂ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਹੋਏ ਸੀ ਤੇ ਖੜਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਟੇਢਾ ਵਿੰਗਾ ਹੀ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਨੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਫੋਨ ਫੜ੍ਹੇ ਸੀ ਤੇ ਬਾਕੀ ਗੱਲਾਂ ਮਾਰਨ ਵਿੱਚ। ਸਿਰਫ਼ ਗੱਲ਼ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਵੀ ਠੀਕ ਸੀ ਪਰ ਓਹ ਤਾਂ ਅਰਦਾਸ ਤੇ ਵਿਅੰਗ ਕਸਕੇ  ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾ ਰਹੇ ਸੀ। ਇਹ ਸਭ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਮੈਂਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗੂਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਖੀ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ। ਜਿਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਆਪਾ ਏਸ ਲਈ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਸੁਖੀ ਜਿਉਂ ਸਕੀਏ, ਅਸੀਂ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਸ ਮਿੰਟ ਯਾਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਮੇਰੀ ਵੀ ਜ਼ਮੀਰ ਮਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਓਹਨਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਮਝਾ ਨਾ ਸਕਿਆ। ਖ਼ੈਰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਬਲ ਬਖਸ਼ਣ। 

ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋ ਮਸਤਾਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਦੇਖੀ ਨੀ ਹੋਣੀ ਕਿਉਂਕਿ ਚੰਗਾ ਦੇਖਣਾ ਤੇ ਸੁਣਨਾ ਸਾਡੇ ਬੇਗੈਰਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਖੀ ਵੀ ਸੀ ਓਹਨਾਂ ਤੇ ਵੀ ਓਹਨਾਂ ਚਿਰ ਹੀ ਅਸਰ ਰਿਹਾ ਜਿਹਨਾਂ ਚਿਰ ਫਿਲਮ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਤੇ। ਅਸੀਂ ਅਮਲ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਭੁੱਲ ਹੀ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਮਸਤਾਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਸ ਵਾਲ਼ਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਵੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਨਾਰੀਵਾਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਔਰਤ ਅਤੇ ਮਰਦ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰਤਾ ਰੱਖਣਾ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਜੋਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਪੱਖੋਂ ਹੋਵੇ।  ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲੋਂ ਵਿਲੱਖਣ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਹਰ ਇੱਕ ਜੀਵ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਦੂਸਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਹਰ ਇੱਕ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਖ਼ੂਬੀ ਹੈ।

ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਲੱਭਿਆ। ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੱਕ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਕਸਾਇਆ ਕਿ ਤਸੀਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਗੁਲਾਮਾਂ ਵਾਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋ ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਇਹ ਗੱਲ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਮਰਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਓਹ ਔਰਤਾਂ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਲੈਣ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਜਗ੍ਹਾ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀ (women revolution) ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਤੇ ਜਾਣ ਲੱਗੀਆਂ ਤੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਕਸਦ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ।

ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੇ ਵੋਟਿੰਗ ਹੱਕ, ਉੱਚੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਤੇ ਸੀਟ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਹ ਸਭ ਉਸ ਚਲ ਰਹੀ ਹਵਾ ਦਾ ਵੀ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ਕਿ ਔਰਤ ਨੂੰ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਚੌਂਕੇ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਾ ਕਰੋ ਇਸਨੂੰ ਉੱਚੀਆਂ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰਨ ਦਿਓ। ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਕਪੜੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਚਾਹੇ ਉਸਦਾ ਸਮਾਜ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿੱਦਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹੋਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਜੇਕਰ ਮਰਦ ਸਿਗਰੇਟ ਪੀ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਔਰਤਾਂ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ।

ਇਸਦੇ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ 

 ਪੱਛਮੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ - ਸਾਡਾ ਪਹਿਰਾਵਾ 

ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ, ਖਾਣ ਪੀਣ, ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰਾ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਚੰਗਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਾੜਾ ਇਹ ਤੁਸੀ ਖ਼ੁਦ ਪੜਚੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮੈਂ ਜਿਆਦਾ ਦੂਰ ਨੀ ਜਾਂਦਾ, ਤੁਸੀਂ 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰ ਲਓ। ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹੋਂ ਇਕ ਗੱਲ ਨਿਕਲੇਗੀ ਕਿ ਪੁਰਾਣਾ ਵੇਲਾ ਚੰਗਾ ਸੀ। ਪੁਰਾਣਾ ਵੇਲ਼ਾ ਚੰਗਾ ਕਿਓਂ ਸੀ ਜਦਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲੋਕ ਜਿਆਦਾ ਗ਼ਰੀਬ ਸੀ, ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ਼ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੈ। ਆਓ ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀਵਿਰਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਰ ਇਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੌਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਤੇ ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੀ ਕਾਢਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਏਸੇ ਸੋਚ ਵਿਚੋਂ ਉਪਜੀਆਂ ਹਨ ਅਸੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੋਖੀ ਕਰਨ ਇਹਨਾਂ ਕੁੱਝ ਬਣਾ ਲਿਆ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇਹਨੀ ਔਖੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਰਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਏ ਬਦਲਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗਾ। 

ਸਾਡਾ ਪਹਿਰਾਵਾ 

 ਕਿਸਾਨ ਸਾਥੀਓ! ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੈ ? ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ ? ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਹਿੰਸਕ ਨਵ-ਨਿਰਮਾਣ। ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਪਰਿਣਾਮ ਵਿਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤਾਂ ਸਿਰਜਣ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ। ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਰਾਖਸ਼ੀ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਦੈਵੀ ਤੱਤਾਂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣਾ।

ਪਰ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤਾਂ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ, ਨਵ-ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਕੀੜੇ ਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਵਿਚਲੇ ਕਰੋੜਾਂ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼, ਅਨੇਕਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਾਨਵ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼। ਅੱਜ ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੜੀ ਧਰਤੀ ਬਿਨਾਂ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕੀੜੇ ਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਸੀ ਹੁਣ ਉਹੀ ਧਰਤੀ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਾਰਨ ਬੰਜਰ ਅਤੇ ਅਣ-ਉਪਜਾਊ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਹੁਣ ਘਾਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਗਦੀ ਜਾਂ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਦਸ ਟਨ ਗੰਨਾ ਜਾਂ ਪੰਜ ਕੁਇੰਟਲ ਕਣਕ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੱਖਾਂ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਐਸੀ ਹੈ ਜਿਥੇ ਘਾਹ ਵੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਰਟ-ਅਟੈਕ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਕ-ਅੱਧ ਮਰੀਜ਼ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਇਹ ਲਾ ਇਲਾਜ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਏਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ?

ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ। ਹਰੀ- ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੇਵਲ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ, ਜੀਵ-ਜੰਤੂ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ। ਜੇਕਰ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਅੰਤਮ ਨਤੀਜਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਿਵੇਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ? 

ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਕ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਅਰਥ-ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੀ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇਕ ਮਕਸਦ ਹੈ।

ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤਿਆਂ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੰਪੱਤੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤਾਂ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਨੁੱਖ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਸੰਪੱਤੀ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾਈਏ ? ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਸੰਪੱਤੀ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਮਰੱਥਾ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਧਰੋਂ ਚੋਰੀ ਕਰੋ, ਲੁੱਟ-ਮਾਰ ਕਰੋ ਜਾਂ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਸੰਪੱਤੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰੋ। ਇਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਪੱਤੀ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਿਥੋਂ ਹੋਵੇਗਾ ? ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਉਥੋਂ ਹੀ ਜਿਥੇ ਨਿਰਮਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਨਿਰਮਾਣ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਣਕ ਜਾਂ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਇਕ ਦਾਣਾ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾਣੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਕ੍ਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਸਿਰਫ਼ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਕ੍ਰਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਸੌ ਕਿਲੋ ਕੱਚਾ-ਮਾਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਸੌ ਕਿਲੋ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ-ਉਹ ਨੱਬੇ ਜਾਂ ਪਚਾਨਵੇਂ ਕਿਲੋ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਅਰਥ-ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣਾ ਇਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਲੋਟੂ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਵੇ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਕੁੱਝ ਸਾਧਨ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਵੇਗਾ ਤਾਂ ਹੀ ਪਿੰਡ ਦਾ ਪੈਸਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇਗਾ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੇਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਸਾਧਨ ਪਿੰਡ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ 

ਕਈ ਵੀ ਵਸਤੂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬਣਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਅਗਰ ਅਜਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੀ ਪਿੰਡ ਦਾ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿੱਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਵੇਗਾ। ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨਾ ਕਰਨ। ਨਿਆਂ ਲੈਣ ਲਈ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਉਣਾ ਪਵੇ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਨਿਆਂ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇੰਨੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਮਸਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਲੈਣ ਲਈ ਵੀ ਪੇਂਡੂ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਖੂਨ-ਪਸੀਨੇ ਦੀ ਕਮਾਈ ਲੁਟਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿਆਂ-ਦੇਵਤਾ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੀ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਆਪਸੀ ਝਗੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਸੱਚਾਈ ਕੀ ਹੈ ? ਇਸ ਲਈ ਪੰਚਾਇਤ ਲਈ ਨਿਆਂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਿਆਂ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੱਟੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਸੱਚ ਦੱਸਣ ਲਈ ਵਕੀਲ ਹਨ। ਗੁਨਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਵਕੀਲ ਲਈ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਸੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਕੀਲ ਲਈ ਉਸਦਾ ਗਾਹਕ। ਸਿੱਟੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਹਿਸੀਲ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤਕ ਸਾਲਾਂ ਬੱਧੀ ਨਿਆਂ ਲੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂਆਂ ਦਾ ਆਰਥਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਇਕ ਹੀ ਮਕਸਦ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਵੇ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵਾਸਥ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾ ਹੋਣ। ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਣ ਲਈ ਅਦਭੁੱਤ ਸਿਹਤ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਤੀ-ਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਐਸੇ ਸੂਖ਼ਮ ਦੋਸਤ ਜੀਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਣ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਜ਼ ਐਂਟੀ-ਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰੀ- ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਰਸਾਇਣ ਵਰਤ ਕੇ ਦੋਸਤ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਇਲਾਜ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਦੋਸਤ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਰਚੀ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ-ਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਜਾਨ-ਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੋਰ ਦੇ ਡਰ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਇਕ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਵਾਈਆਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ; ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੈਸਾ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿਹਤ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ-ਯੂਨਾਨੀ, ਆਯੁਰਵੈਦ ਹੈਮਿਓਪੈਥੀ, ਯੋਗਾ, ਐਕੂਪ੍ਰੈਸਰ ਅਤੇ ਮਸਾਜ ਆਦਿ ਨੂੰ ਜਾਣ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਪਿੱਛੇ ਸੁਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਲੋਪੈਥੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸਾਧਾਰਣ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਬੱਚਾ ਉਹ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾ ਸਕੇ, ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਸਤੀ ਸਿਹਤ ਵਿਵਸਥਾ ਨਾ ਮਿਲ ਸਕੇ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਰਨ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪੇਟ ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਜਾਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਵੇਚ-ਵੱਟ ਕੇ ਜਾਂ ਗਹਿਣੇ ਧਰ ਕੇ ਮਹਿੰਗੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਉਣਾ ਪਵੇ।

ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਤਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਖੁਦ ਸੰਭਾਲੇ ਦੇਸੀ ਈ ਨੂੰ ਬੀਜਦਾ ਹੈ, ਦੇਸੀ ਗਾਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਅਤੇ ਮੂਤਰ ਖਾਦ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵ ਹੈ, ਗਊ-ਮੂਤਰ ਅਤੇ ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੈਂ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹੀਲੇ-ਵਸੀਲੇ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰ ਬਣਾਉਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਤਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਜਿਥੇ ਵੀ ਚਮਤਕਾਰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ਹੀ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਮੱਥੇ ਟੇਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਦੇਸੀ ਬੀਜ ਬੀਜਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸੀ ਧਾਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 15- 18 ਕੁਇੰਟਲ ਜੀਰੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੇਸੀ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਤੋਂ 6- 10 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਕਣਕ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਚਮਤਕਾਰੀ ਬੀਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 40-50 ਕੁਇੰਟਲ ਜੀਰੀ ਜਾਂ ਕਣਕ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਕਿਸਾਨ ਇਹ ਚਮਤਕਾਰ ਦੇਖ ਕੇ ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਉਸ ਬੀਜ ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦੇਗਾ। ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾ ਲਾਲਚ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਬੀਜ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰੇਗਾ। ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ 

ਹੀ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਮਹਿੰਗਾ ਬੀਜ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਸ਼ਹਿਰ ਆਵੇਗਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਇਕੱਲੇ ਬੀਜਾਂ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਐਸਾ ਢਾਂਚਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹਰੇਕ ਵਸਤੂ ਜਾਂ ਸਾਧਨ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਮਹਿੰਗੇ ਬੀਜ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ। ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲੈਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਪਾਉਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਂ-ਮਾਤਰ ਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਵਸ ਮਹਿੰਗੇ ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤਿ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਖ਼ਰੀਦਣਾ ਵੀ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਬਣ ਗਈ। ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਸੀਮਿੰਟ ਵਰਗੀ ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਦਾ

ਆਪਣਾ ਬਣਾਇਆ ਹਲ ਕੰਡਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਟਰੈਕਟਰ ਖ਼ਰੀਦਣਾ ਪਿਆ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ, ਕੀੜੇਮਾਰ, ਉੱਲੀ-ਨਾਸ਼ਕ,ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕ, ਟੈਕਟਰ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਰ ਸੰਦ ਵਰਤਣ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਖ਼ਰੀਦਣ ਵਾਸਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਮੀਰਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਜਿਥੇ ਅਤਿ ਮਹਿੰਗਾ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਬੰਜਰ ਅਤੇ ਬੇਜਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਪਾਸ ਤਾਂ ਇੰਨੇ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ

ਹਨ। ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਖ਼ਰੀਦੇ ? ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ

ਉਧਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਰਜ਼ੇ ਦੇਣ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਵੀ

ਲੈ ਆਂਦੀ ਗਈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੀਜ, ਖਾਦਾਂ, ਦਵਾਈਆਂ, ਸੰਦ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ

ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੜੀਸ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ

ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸੇ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ।

 ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਵਿੱਚ ਓਹਨਾ ਨੇ ਪੂਰੇ ਬਿੱਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ 600 ਯੂਨਿਟ ਮਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲ਼ੋਕ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਕੋਈ ਇਸਦੇ ਮਾੜੇ ਸਿੱਟਿਆਂ ਵਾਰੇ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਉਂਦਾ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਚਾਰ ਪੈਸੇ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜੇ ਸੁੱਖ ਦੀ ਖਾਤਰ ਅਪਣੇ ਪੈਰ ਤੇ ਆਪ ਕੁਹਾੜਾ ਮਾਰ ਰਹੇ ਆਂ...

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਈ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਲ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਨਹਰੀ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰ ਸਕਣ ਪਰ ਅਸੀਂ 600 ਯੂਨਿਟ ਮਾਫ਼ ਹੋਣ ਕਰਕੇ  ਮੋਟਰਾਂ ਛਡ ਲੈਣੇ ਆ ਤੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਜਰ ਬਣਨ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 1000 ਫੁੱਟ ਨੀਵਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ । ਸਰਕਾਰ ਤਾਂ ਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਮਾਰੂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਜੋ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਾਰਨ ਗਰੀਬ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ AC ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ AC ਸਿਰਫ ਅਮੀਰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਿਜਲੀ ਬਹੁਤ ਖਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਯੂਨਿਟਾਂ ਮਾਫ਼ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਨੂੰ ਲਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

 ਹੁਣ ਕਈ ਲ਼ੋਕ ਕਹਿਣਗੇ ਵੀ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਰਮੀ ਸੌਖੀ ਨਿਕਲਜੂ ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਭਿਆਨਕ ਹਨ।

ਪਹਿਲਾਂ ਗੱਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਰੀਨ ਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਗਰਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਤੋਂ AC ਜੋ ਅੰਦਰਲੀ ਹਵਾ ਠੰਡੀ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਗਰਮ ਹਵਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਉਹ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਘਿਓ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਛੱਡਦਾ ਹੈ।AC CFC ਗੈਸ ਵੀ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਜੋ ਓਜ਼ੋਨ ਲੇਅਰ ਵਿੱਚ hole ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਓਜ਼ੋਨ ਲੇਅਰ ਸਾਨੂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ultraviolet ਕਿਰਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ hole ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਿਰਨਾਂ ਸਿੱਧਾ ਸਾਡੇ ਤੇ ਵਜਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸਕਿਨ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਸਾਡੀ immunity ਜੋ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ weak ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। AC ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਹੋਰ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਜੋ ਲ਼ੋਕ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਧੁੱਪੇ ਰਹਿ ਕੇ ਮਜਦੂਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਓਹ AC ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਗੇ ਤਾਂ ਓਹਨਾ ਦੇ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਅਸੀ ਚੰਗੀ ਤੇ ਸੌਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਅਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਇਕ ਟਾਈਮ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਧੁੱਪ ਨੂੰ ਝੱਲਣ ਜੋਗ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ ਤੇ ਅਸੀ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗੇ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ VITAMIN D ਦੀ ਬਿਲਕੁਲ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕੀ ਇਸਦੇ ਦੋ ਹੀ ਸਰੋਤ ਹਨ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਤੇ ਦੂਜਾ ਮੱਛੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕਈ ਲ਼ੋਕ ਮੀਟ ਆਂਡਾ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਤੇ ਜੋ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ

ਵੀ ਮੱਛੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕੋਈ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਤੇ।

ਸੋ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਜਾ ਨਹੀਂ।

 ਅਸੀ ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੋ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ 10 ਭਰਾ ਸਨ ਕੋਈ 5 ਭਰਾ ਤੇ ਕੋਈ 8 ਭਰਾ ਸਨ। ਕਿਉਂਕੀ ਅੱਜ ਤੋਂ 30- 40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ 8 - 9 ਬੱਚੇ ਹੋਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਸੀ। 

ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਲੋਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਕਈਆਂ ਦੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲੀ ਔਲਾਦ ਵੀ ਵਿਆਹ ਤੋਂ 10 ਸਾਲ ਬਾਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਓਹਨਾ ਬੱਚਿਆ ਵਿੱਚ ਲਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ disorders ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਪੰਗ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ, ਵਾਧੂ ਅੰਗ ਨਿਕਲ ਆਉਣਾ, ਵਾਲ ਚਿੱਟੇ ਹੋਣੇ ਆਦਿ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। 

ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ?

ਦਰਅਸਲ, 1969 ਦੀ ਹਰਿਤ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ insecticides ਤੇ pesticides ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕਿਉਂਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਇਸਦੇ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਮਸਲਾ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ  ਹੈ।

ਜੋ ਰੇਹ ਸਪਰੇਅ ਅਸੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ ਉਹੀ ਜ਼ਹਿਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਦ ਆਪਣੇ ਖਾਣ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਹਾਰਨ ਲਈ ਕਣਕ ਜਾਂ ਝੋਨਾ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਚਾਰਾ ਪਾਉਣੇ ਆਂ ਉਹ ਓਹਨਾ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਓਹੀ ਦੁੱਧ ਅਸੀਂ ਪੀਂਦੇ ਹਾਂ। ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਕੈਮੀਕਲ ਖਾਣੇ ਰਾਹੀ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਬਦਲਾਅ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ :

ਹਾਰਮੋਨਲ ਵਿਘਨ:

 ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਰਸਾਇਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਦੇ ਆਮ ਕੰਮਕਾਜ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਰਮੋਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਾਇਣਕ ਸੰਦੇਸ਼ਵਾਹਕ ਹਨ ਜੋ ਜਿਨਸੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੀਰਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਘਟੀ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ:

 ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਘਟਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਿਨਸੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ: 

ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇ ਕੇ ਜਿਨਸੀ ਇੱਛਾ, ਉਤਸ਼ਾਹ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਰੈਕਸ਼ਨ (ਇਰੈਕਟਾਈਲ ਡਿਸਫੰਕਸ਼ਨ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜਨਮ ਦੇ ਨੁਕਸ:

 ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਦੇ ਨੁਕਸ ਅਤੇ ਅਸਧਾਰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਲੇਕ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ

  ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ :

ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਲੋਕ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਬੇਬੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹੀ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਓਥੇ ਜੋ sperm ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਨਹੀ ਬਲਕਿ ਗੈਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸੋ ਭਈਆਂ ਦੇ sperm ਨਾਲ ਜੋ ਅਸੀਂ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਬੇਬੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਓਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਸਲ ਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ?

ਇਹ ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕਿ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸਾਜਿਸਾਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਲੁਟਾਉਣ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਖਾ ਲਓ ਪਰ ਚੰਗਾ ਖਾਓ ਜੋ ਸਾਡੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਤੇ ਸੁਖਾਵਾਂ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜ ਸਕੀਏ ਅਤੇ ਅਸੀ ਖੁਦ ਦੇ ਵੈਰੀ ਆਪ ਨਾ ਬਣੀਏ।

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ।