ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਹਰ ਦਿਨ ਵੀਰਜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੇ ਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਵੀਰਜ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ  ਸਾਰੀ ਊਰਜਾ ਜੋ ਵੀਰਜ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਲਗਦੀ ਹੈ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਰੀਸਾਈਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ਼ ਟੈਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਇਕਾਗਰਤਾ,ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸਾਡੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਓਸ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਦਾ ਨਾਮੋ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਕਾਮ ਵਾਸਨਾ ਇਹਨੀਂ ਆਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਉਸਤਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਓਸਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਗਲਬੇ ਵਿਚ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇਸ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਇਹਨੀਂ ਗਰਕ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਟੇਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਘਟ ਗਿਆ ਹੈ । ਜਿਹੜੇ ਸਾਡੇ ਪੁਰਖੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਵਾਰਦੇ ਸੀ ਅੱਜ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਰਸ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਗੰਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਟੱਡੀ ਅਨੁਸਾਰ 1980 ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 1 % ਟੈਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਔਸਤਨ ਹਰ ਪਂਜਾਬੀ 30 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਏਹਨੇ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਵੀਰਜ ਬਿਲਕੁੱਲ ਪਤਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਓਸਦੇ ਸਪਰਮ ਸੈੱਲ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੇ ਉਸਤੋਂ ਜਿਹੜਾ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਓਹ ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

ਸਾਡੇ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਜੀਵਨ ਅਪਣਾਉਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਧਰਮੀ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ ਉਹਨਾ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਸੰਬੰਧ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਪੋਰਨ ਸਾਈਟਸ ਦੇਖ਼ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। ਲ਼ੋਕ ਪੋਰਨ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਓਹ ਖ਼ੁਦ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। 

ਦੂਜੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਗੁਲ਼ਾਮ ਬਣਾਉਣ ਕਈ ਵੀ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਇਸਰਾਈਲ ਨੇ ਪਲੇਸਤੀਨੀਆਂ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਤੇ ਪੋਰਨ ਬ੍ਰਾਡਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਈਰਾਨ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਓਦੋਂ ਵੀ ਪੋਰਨ ਫੈਲਾਇਆ ਗਿਆ ।

ਨਾਰੀਵਾਦ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਰਤਿਆ ਹੈ, ਗਾਣਿਆਂ, ਫਿਲਮਾਂ, ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਖਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੰਗੇਜ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਿਰਫ ਲੋਕਾਂ ਦੀ attraction ਵਾਸਤੇ। ਔਰਤ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ, ਬ੍ਰਹਮ ਕਵਚ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੂਰਮੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜੇ ਔਰਤ ਸੰਭੋਗ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਖੁਸਰੇ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਦੇਖੇ ਨੇ। ਜਦੋਂ ਤੈਮੂਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਤਖ਼ਤ ਤੇ ਬੈਠਾ ਉਸਨੇ ਉਸਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਗੁਲ਼ਾਮ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾਚ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਓਹ ਨਾਚ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸੀ ਤਾਂ ਆਪ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਸੌਂ ਗਿਆ। ਕੋਲ ਹੀ ਉਸਦੀ ਤਲਵਾਰ ਪਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਨਾਚ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਤੇ ਬੋਲਿਆ ' ਮੈਂ ਸੁੱਤਾ ਏਸ ਲਈ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਅਣਖ ਗ਼ੈਰਤ ਬਚੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ! ਹੁਣ ਮੈਂ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਅਣਖ ਬਿਲਕੁੱਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਕਦੇ ਬਗਾਵਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੀਆਂ।

ਸੋ ਇਸ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡੇ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਜਕ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।

ਕੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ਼ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਹੈ ਨਹੀਂ !

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਦ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ ਤਦ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਰਗਰ ਤਰੀਕਾ ਸੋਨੇ ਚਾਂਦੀ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚੀਜ਼ਾ ਦਾ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਦਿੱਕਤ ਇਹ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚਮਾਰ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਪਾਉਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਧੀ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਰੋਜ਼ ਜੁੱਤੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੁਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ,, ਫੇਰ ਇਸਤੋਂ ਨਵਾਂ ਢੰਗ ਸੋਨੇ ਚਾਂਦੀ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰਾਂ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਦਿੱਕਤ ਇਹ ਸੀ ਹੁਣ ਕੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਭਾਰ ਤੇ ਉਸਦੀ ਚਮਕ ਲੁਕਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਸੋਨਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਖੜ ਸਕਦੇ ਸੀ, ਲੁੱਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ,,ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਫੇਰ ਸੇਠ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਓਹਨਾ ਨੇ ਸੋਨਾ ਰੱਖ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰਚੀ ਬਣਾ ਦੇਣੀ ਕੇ ਜਦ ਲੈਣ ਆਵੇਂਗਾ ਤਾ ਵਿਆਜ ਦੇ ਕੇ ਆਵਦਾ ਸੋਨਾ ਲੈ ਜਾਵੀਂ,,, ਫੇਰ ਇੱਦਾਂ ਚਲਦਿਆਂ ਇਕ ਵਕਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੇਠਾਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਈ ਛੱਡ ਤਾ ਤੇ ਉਹ ਪਰਚੀਆਂ ਹੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵੱਟਣ ਲੱਗ ਪਏ! ਇਹ ਚਲਣ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ,,ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਜਰਮਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖੀ Mayer Amchel rothschild ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇਕ ਜੁਗਤ ਆਈ ਓਹਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਅਲੀ ਪਰਚੀਆਂ ਕੱਟ ਕੇ ਦੇਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤੇ ਆਖਿਆ ਕੇ ਇਹ ਪਰਚੀ ਤੂੰ ਰੱਖ ਲਾ ਤੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਇਸਦਾ ਵਿਆਜ ਦਿੰਦਾ ਰਹੀ,, ਇਥੋਂ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਕਰਜ਼ ਦੇਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ,, ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਇਹ ਬੰਦਾ ਤਰੱਕੀ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਇਸਦੇ ਅੱਗੋਂ 5 ਬੱਚੇ ਹੋਏ ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਇਹਨੇ ENGLAND, FRANCE, AMERICA, AUSTRIA ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਜਰਮਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰੱਖਿਆ,, ਇਹਨਾਂ ਪੰਜਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਖੋਲ੍ਹੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਘਰਾਣਾ ਹੈ,, ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ ਦੇਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਭਾਰੀ ਵਿਆਜ ਤੇ..

ਰੌਬਚਾਈਲਡ ਟੱਬਰ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ ਸੋਚ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਕੁਲ ਦੁਨੀਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁੱਠੀ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ‘ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਆਰਡਰ। ਪਿਛਲੇ ਢਾਈ ਸੌ ਸਾਲ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਏਸੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਕੇ ਉਲੀਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਏਨੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਏਨੇ ਲੁਕਵੇਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭਿਣਕ ਨਹੀਂ ਪਈ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਉੱਥਲ ਪੁੱਥਲ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਜਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੌਣ ਹੈ
,, ਫੇਰ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ECONOMY ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ,, ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਘਰਾਣਿਆ ਨੂੰ ਤੇ ਕਿਸੀ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ POLITICAL PARTIES ਨੂੰ ਕਰਜ਼ ਦੇ ਕੇ ਓਹਨਾ ਤੇ ਆਪਣਾਂ ਨਿਅੰਤਰਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ INDERECT WAY ਨਾਲ ਓਥੋਂ ਦੀ ਪਾਲਿਟਿਕ੍ਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ,, ਇਕ ਵਕਤ ਐਸਾ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਬੈਂਕਾਂ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਲਈ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੰਡਿੰਗ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ,, ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਇਹ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕ ਇਹਨਾਂ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਕਰਜ਼ੇ ਚੱਕ ਕੇ ਯੁੱਧ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹੌਂਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕੀਤੀ,, ਕਰਜ਼ ਦੇਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕੇ ਜਿਹੜਾ ਦੇਸ਼ ਤਾਂ ਜਿੱਤ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਉਹ ਕਰਜ਼ਾ ਵਿਆਜ਼ ਸਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਦਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਚੁਕਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹਾਰੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੈਂਕ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰ ਇਨਵੈਸਟ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾਂ ਫਿਊਚਰ secure ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ..

ਇਸ ਤਰਾਂ ਬੜੀ ਤਰਤੀਬ ਨਾਲ ਦੋਵੈਂ ਦੇਸ਼ ਹੀ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਫੇਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਬੈਂਕਾਂ ਦਾ influence ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ,, ਅੱਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ federal bank ਇਸੇ Rothschild ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਹੈ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਟੋਟਲ royality ਵਿੱਚ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ 80 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ,, ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਦੱਬਦਬਾ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ,, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਫੈਸਲੇ ਇਹ ਬੈਂਕ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪ ਕਰਦਾ ਹੈ,, ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਇਸਦੀ ਕਰਜ਼ ਦਾਰ ਹੈ,, ਪਹਿਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ queen victoria ਨੂੰ ਇਸੇ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਰਜ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ,,
ਫ਼ਿਰ ਹਿਟਲਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਛੇੜ ਦਿੱਤਾ  ਉੱਥੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ਾ ਦੇ ਕੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਾਉਂਦੇ ਰਹੇ 

World bank & IMF. 

ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ BBC ਨੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ 1991 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਚੋਂ ਗੁਜਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨਰਸਿੰਮਾ ਰਾਓ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੋਨਾ ਗਹਿਣੇ ਧਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਸ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਚੋਂ ਕੱਢਿਆ । ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸਨ । ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਹਾਲਾਤ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਕਿ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਕਰਜਾ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ । ਪਰ ਇਨਸਾਨ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ ਕਿ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਰੋਗ ਸਹੇੜ ਰਿਹਾ । ਇਸੇ ਲਈ ਸਾਡੇ ਬਜੁਰਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਭਾਵੇਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋਣ ਪਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਅੱਗੇ ਕਰਜੇ ਲਈ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਫੈਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਉਧਾਰ ਫੜਣਾ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਉਧਾਰ ਤੇ ਕਰਜੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਰਕ ਹੈ । ਉਧਾਰ ਦਾ ਵਿਆਜ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਦੋ ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਲਿਖਤ ਪੜ੍ਹਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਤੈਅ ਮੁਤਾਬਕ ਉਧਾਰ ਲਈ ਰਕਮ ਮੋੜ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । 
ਪਰ ਕਰਜਾ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਸ਼ੈਅ ਹੈ । ਕਰਜੇ ਦਾ ਵਿਆਜ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਚਾਰ ਬੰਦਿਆਂ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਲਿਖਤ ਪੜ੍ਹਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਵਿਆਜ ਦੀ ਦਰ ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਸਹਿਮਤੀ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਬੈਂਕਾਂ ਦਾ ਸਿਸਟਮ ਚੱਲਦਾ ਹੀ ਵਿਆਜ ਸਿਰ ਹੈ । ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਆਜ ਵੱਧ ਵੱਧ ਕੇ ਮੂਲਧਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਵਿਆਜ ਮੋੜਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਰਜਾ ਲਓ । ਬੱਸ ਫੱਸ ਗਿਆ ਬੰਦਾ, ਜਿਵੇਂ ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਘੁੰਨ ਚਿਮੜ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ, ਐਵੇਂ ਈ ਕਰਜਾ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਤੋੜ ਦਿੰਦਾ । ਇਹ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਸਟੇਟ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । 

ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੀ Globalization ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਨੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਅਤੇ ਮਜੇ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਲਈ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਜੇ ਆਪਾਂ Transformation of power ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅਤਿਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ । ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਕੋਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਚਿਆ ਪਰ ਉਹ ਐਨੇ ਵੱਡੇ ਮੁਲ੍ਹਕ ਨੂੰ ਇੱਕਦਮ ਆਜਾਦ ਛੱਡ ਦੇਣ ਇਹ ਵੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ । ਇਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅੱਗੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਲਈ ਮਨਾ ਲਿਆ ਭਾਵੇਂ ਉਹ UN ਹੋਵੇ, GATT ਹੋਵੇ ਜਾਂ World bank ਜਾਂ IMF. ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਤਮਾਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕਿ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਹੋ ਸਕੇ (ਮਦਦ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਬਹਾਨਾ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਰੱਖਣਾ ਹੈ) 

World bank & IMF ਦਾ process ਕੀ ਹੈ ? ਇਸਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਹਰ ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਝ ਰਾਸ਼ੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਜਦੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪੁਰੇ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਕੁੱਲ ਰਾਸ਼ੀ ਚੋਂ ਕਰਜ ਲੈ ਸਕਦਾ । ਇੱਥੇ ਨੋਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਰਜ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਰਾਸ਼ੀ ਚੋਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗਾ । ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਕੋਲੋਂ ਕਰਜ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਡੀ ਹੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਰਾਸ਼ੀ ਚੋਂ ਸਾਨੂੰ ਲੋਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਬਚਤ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਫਾਲਤੂ ਪੈਸੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ World bank & IMF ਦੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇਸਨੂੰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਚ ਸਮਝਾਵਾਂ ਤਾਂ ਮੰਨ ਲਓ ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਚ ਕੁੱਲ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀ ਪੰਜ ਲੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜ ਲੱਖ ਚੋਂ ਹੀ ਲੋਨ ਮਿਲੇਗਾ । ਮਤਲਬ ਸਾਡੇ ਹੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ ਪੈਸਿਆਂ ਚੋਂ ਸਾਨੂੰ ਲੋਨ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਤੇ ਉਸਦਾ ਅਸੀਂ ਵਿਆਜ ਵੀ ਦਈਏ ? Is it not strange ? 

ਗੱਲ ਸਿਰਫ ਵਿਆਜ ਤੇ ਹੀ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਉਸਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕੰਡੀਸ਼ਨਾਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ 1) ਆਪਣੀ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘੱਟ ਕਰੋ ।  2) ਆਪਣੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਸਾਧਨ (ਜਿਵੇਂ ਤਲਾਬ, ਨਦੀਆਂ, ਪਹਾੜ, ਜੰਗਲ,ਮੈਦਾਨ ਆਦਿ) ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਗਹਿਣੇ ਧਰੋ ਜਾਂ ਸਾਨੂੰ ਵੇਚੋ । 3) ਆਪਣਾ ਸੋਨਾ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਗਹਿਣੇ ਧਰੋ । 4) ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ.. ਤਾਹੀਓਂ ਮੌਨਸੈਂਟੋ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ GMO ਬੀਜ ਅਤੇ ਰਾਊਂਡਅੱਪ ਵਰਗੇ ਜ਼ਹਿਰ ਸ਼ਰੇਆਮ ਵੇਚ ਰਹੇ ਨੇ ।
ਇਹ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੋਈ ਉਪਰਲੇ ਪੱਧਰ ਦੀ.. ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਆਂ ਸਾਡੇ ਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਜਾਲ ਕਿਵੇਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ..  ਬੈਂਕਾਂ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਨਾ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਤੇ ਲਾਉਂਦੀ ਆ ਜਿਵੇਂ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਲੋਨ, ਪਰਸਨਲ ਲੋਨ, ਹੋਮ ਲੋਨ, ਕਾਰ ਲੋਨ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਲੋਨ ਆਦਿ। ਅਸੀਂ ਜਦੋਂ ਬੈਂਕ ਜਾਂਦੇ ਆ ਸਾਨੂੰ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਂਦੇ ਨੇ.. ਸਾਨੂੰ ਲੋਨ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਲਗਜਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਅਸੀਂ ਝੱਟ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਨੇ ਆ.. ਫ਼ੇਰ। ਵਿਆਜ਼ ਵੀ ਨੀ ਮੁੜਦਾ। 

ਅਸੀਂ ਸਟੂਡੈਂਟ ਲੋਨ ਤੇ ਜਵਾਕਾਂ ਨੂੰ  ਬਾਹਰ ਘੱਲ ਦਿੰਨੇ ਆ ਤੇ ਫ਼ੇਰ ਉਸਦੀ ਸਿਰ ਕਰਜ਼ਾ ਤਾਰਨ ਦਾ ਬੋਝ ਹੀ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਗਲ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ਼ ਕੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜਗਤ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਵੱਲ ਨਾ ਜਾਵੇ।
ਸੋ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਕਹਾਵਤ ਅਨੁਸਾਰ ਵੀ ਘੱਟ ਖ਼ਾ ਲਓ ਪਰ ਕਰਜ਼ਾ ਨਾ  ਚੱਕੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ੌਂਕ ਹੀ ਏਹਨੇ ਮਹਿੰਗੇ ਕਰਲੇ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਅਸੀਂ ਲੋਨਾ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਆ ਤੁਹਾਡਾ ਰਹਿਣ- ਸਹਿਣ ਗਰੀਬਾਂ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸੋਚ ਰਾਜਿਆਂ ਵਾਲ਼ੀ ਹੋਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਆ ਫ਼ੇਰ ਹੀ ਰਾਜ ਮਿਲਣਾ...

ਕੋਈ ਵੀ ਬਗੀਚਾ ਉਨਾ ਚਿਰ ਸੰਦਰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਤਰੰਗੇ ਫੁੱਲ ਹੋਣ ਜਦੋਂ ਬਗੀਚੇ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੋ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਗੀਚਾ ਭੈੜਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਬਣਾਈ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿ ਸਕੇ। ਹਰ ਇੱਕ ਜੀਵ ਆਕਾਰ, ਪਹਿਰਾਵੇ, ਬੋਲੀ, ਨੈਣ ਨਕਸ਼, ਰੰਗ ਰੂਪ ਆਦਿ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਹਰ ਥਾਂ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹੈ ਹਰ ਇੱਕ ਖਿੱਤੇ ਦੀ ਨਿਆਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਨਿਆਰਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਹੈ। 

ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ 1699 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਖਾਲਸੇ ਨੂੰ ਸਾਜਨ ਪਿੱਛੇ ਇਹੀ ਮੰਤਵ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਐਸੀ ਕੌਮ ਸਾਜਾਂਗਾ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿੰਘ ਲੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਚਾਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪੰਜ ਕਕਾਰ, ਨੀਲਾ ਬਾਣਾ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਸੋਚ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਿਆਰੇਪਣ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਾਸਤੇ ਹਦਾਇਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ: 

ਜਬ ਲਗ ਖ਼ਾਲਸਾ ਰਹੇ ਨਿਆਰਾ॥
ਤਬ ਲਗ ਤੇਜ ਕੀਉ ਮੈਂ ਸਾਰਾ॥
ਜਬ ਇਹ ਗਹੈ ਬਿਪਰਨ ਕੀ ਰੀਤ॥
ਮੈਂ ਨ ਕਰੋਂ ਇਨ ਕੀ ਪ੍ਰਤੀਤ॥
ਅੱਜ ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਆਰਡਰ ਤਹਿਤ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਬੋਲੀ, ਇੱਕ ਪਹਿਰਾਵੇ, ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਪਰੋਣ ਦਾ  ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਇੱਕੋ ਬੋਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਹੋਵੇ ਇਸੇ ਲਈ ਅੱਜ ਇਸ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਲੈਂਗੁਏਜ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਜੋ ਆਪਣੀ ਬੋਲ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਹੀਣਤਾ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਾਂ। ਇਹ ਵੀ ਏਸੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਬੋਲ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਬੋਲ਼ੀ ਨਾਲੋਂ ਨਿਆਰਾਪਣ ਝਲਕਦਾ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਬੰਦੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਉਹਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਲਗਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਸਾਡੀਆਂ ਉਪ ਬੋਲੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਮਾਝੀ, ਮਲਵਈ, ਪੁਆਧੀ, ਦੁਆਬੀ ਆਦਿ ਸਭ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੌਮਾਂ  ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਲੈਵਲ ਤੇ ਚਾਲਾਂ ਚੱਲੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਯਤਨ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖ਼ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ...

ਹਰ ਕੌਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਆਰੇਪਣ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਅਹਿਮ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ।ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ, ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਆਪਣਾ ਜਾਤੀ ਨਜਰੀਆ ਹੁੰਦੈ... ਪਰ ਕੁਝ ਵਰਤਾਰੇ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਅਜਾਦ ਹੋਂਦ - ਹਸਤੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਨਿਆਰਾਪਣ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਉਪਜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਾਂ ਗੁੱਟ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੈਰ ਵਾਜਬ ਕਰਾਰ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ...
ਸਾਡੇ ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ ਕਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਮਿਲ਼ਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਆਪਣਾ ਅੱਡਰਾਪਣ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਿਰ ਤੱਕ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਸਿਰ ਤੱਕ ਵੱਢੇ ਵੀ ਗਏ ਹਨ:
' ਝਟਕਾ ਪ੍ਰਥਾ' ਨੂੰ ਕੋਈ ਕਿਵੇ ਗੈਰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਜਾਂ ਗੈਰ ਵਾਜਬ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਬਥੇਰੇ ਸਿੱਖ ਨੇ ਜੇਹੜੇ ਮੀਟ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਝਟਕਾ ਪ੍ਰਥਾ  ਨੂੰ ਗੈਰ - ਵਾਜਬ ਕਰਾਰ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ ਕਿਓਂਕਿ ਉਹ  ਵੀ ਸਾਡੇ ਵੱਖਰੇਪਣ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਆਲ਼ਾ ਵਰਤਾਰਾ ਸੀ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਹਲਾਲ ਕਰ ਕੇ ਖਾਣ ਆਲ਼ੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਚ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂ ਫੇਰ ਮਾਸ-ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾ ਲਾਉਣ ਆਲ਼ੇ ਸਨਾਤਨੀਆਂ ਚ ਗਿਣ ਲਏ ਜਾਂਦੇ।
 ਅਸਿਮੀਲੇਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਨਿਆਰਾਪਣ / ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲਤ ਚ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਡਾ ਜਰਾ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਅਵੇਸਲਾਪਨ ਸਾਡੀ ਨਿਜੀ ਹੋਂਦ-ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਵੇਸਲੇਪਣ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇਵਾਂ ਤਾਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕ ਕੇ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਲੋਕ, ਬਰੀਕ ਬਰੀਕ ਜਹੀਆਂ ਡੋਰੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਖਿਡੌਣਾ ਕ੍ਰਿਪਾਨਾਂ, ਖੰਡਾ, ਕੰਙਾ ਆਦਿ ਬੰਨ ਕੇ ਗਾਤਰੇ ਵਾਂਗੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰੀ ਫਿਰਦੇ ਹਨ, ਦੱਸੋ ਉਹ ਬਿਪਰ ਦੇ ਜਨੇਊ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਭਿੰਨ ਹੈ..??
ਕੀ ਉਹ ਉਹ ਅੱਧੀ ਅੱਧੀ ਇੰਚੀ ਦੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਲੈਣਗੇ ਤੇ ਕੀ ਕਿਸੇ ਨਿਤਾਣੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਲੈਣਗੇ ਤੇ ਕੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਜਰਵਾਣੇ ਦੀ ਭੱਖਿਆ ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ..!!! ਕੀ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਲੱਖਣ ਹੋਂਦ - ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਜੱਜ ਕਰ ਲਊ...!!! 
ਬੀਤੇ ਦੋ- ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੁੜ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਸਜਾ ਕੇ ਵਿਚਰਣ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਅਤੇ ਆਹ ਕੱਲ੍ਹ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦੇ ਚੋਲ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਝੰਡਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕਵਾਇਦ ਤੋਂ ਘਬਰਾਏ ਸੰਘੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਜੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹਨ ਕਿ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਹੋ ਜਹੇ ਵਰਤਾਰੇ, ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਜਰੂਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗਕ ਹਨ।

ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਅਸੀਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਲੋਂ ਕਾਲਜ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਉਚੇਰੀ ਵਿੱਦਿਆ ਲੈ ਅੱਗੇ ਵਧੇ, ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਾਡੇ ਚੇਤਿਆਂ ਚੋਂ ਧਰਮ, ਇਤਿਹਾਸ,ਮਾਂ ਬਾਪ, ਭਰਾ ਭੈਣ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਖੇਤ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਵਿਰਸਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵੀ ਧੁੰਦਲਾ ਹੋ ਕਿਤੇ ਪਿੱਛੇ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਭਾਵ ਸਾਡਾ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਣ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ Westernised ਹੋਣ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਢਲਾ ਪੜਾਅ ਹੈ। ਅੱਜ  ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਨੇ ਕਿ ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਖੂਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਚ ਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਗਏ ਹਾਂ। 

ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮੂਲ ਤਾਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਭਾਵ Co Dependcy ਤੇ ਖੜਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ।ਇਸੇ ਸਿਧਾਂਤ ਕਰਕੇ ਹੀ ਤਾਂ ਪੰਛੀ,ਜਾਨਵਰ,ਜਲਧਾਰੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੇ ਹੀ ਤਾਂ ਨਿਰਭਰ ਹਨ।ਜਮੀਨ ਚੋਂ ਫਸਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ...ਫਸਲ ਕਰਕੇ ਹੀ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪਛੂ,ਪੰਛੀ, ਜੱਟ, ਜੁਲਾਹਾ, ਛੀਂਬਾ, ਤਰਖਾਣ ਨਾਈ,ਝਿਉਰ,ਚਮਾਰ, ਮਜਬੀ,ਮਰਾਸੀ ਦੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ ਸੀ।ਸਭ ਦੇ ਦੁੱਖ ਤੇ ਸੁੱਖ ਸਾਂਝੇ ਸੀ। ਸਭ ਦੀ ਧੀ ਭੈਣ ਸਾਂਝੀ ਸੀ। 

ਪਰ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਅਸੀਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਹੋ ਨਵੀਂ ਸੋਚ ਦੇ ਰਾਹ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਗਏ।  ਸਾਡੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ(Codependency)  ਖਤਮ  ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਤੇ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਅਖੀਰ ਬਾਜਾਰੂ ਬਣ Westenised ਹੋਣ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਗਏ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਇਹ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੈ।ਇਹ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ Individualism ਵੱਲ ਵਧਾਏ ਸਾਡੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਦਮ ਹੀ ਤਾਂ ਸਨ ਕਿ ਅੱਜ 2024 ਆਉਂਦਿਆਂ ਸਾਡੇ ਤੇ ਸਾਡੇ ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮੇ ਜੁਆਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਉਪਰ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੇ ਬਣਾਏ ਕਾਲਜਾਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੇ Individualism ਦਾ ਪਾਠ ਇੰਨਾ ਗੂੜ੍ਹਾ ਕਰ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਤੇ ਸਾਡੀ ਔਲਾਦ ਦੀ ਸੋਚ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ "ਮੈਂ" ਭਾਵ ਨਿੱਜ ਤਕ ਸਿਮਟ ਕੇ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਿੱਖਿਆ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੇ ਸਾਡੀ ਔਲਾਦ ਚੋਂ  ਸਬਰ(Patience) ਦਾ ਗੁਣ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਤ ਇਹ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਆਵਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੀ ਸਵੈ ਪੜਚੋਲ ਕਰੇ ਸਾਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹਰ ਪਦਾਰਥ ਚਾਹੀਦਾ।

Individualism ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਹੈ ?ਕਦੇ ਬੈਠਕੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ Individualism ਦਾ ਕਿਸਨੂੰ ਫਾਇਦਾ?I
Individualism ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਮੇਰੀ ਜਿੰਦਗੀ,ਮੇਰਾ ਫੋਨ,ਮੇਰੀ ਕਾਰ, ਮੇਰਾ ਟੀਵੀ,ਮੇਰਾ ਕਮਰਾ, ਮੇਰੇ ਪੈਸੇ,
ਪਦਾਰਥ ਚਾਹੀਦਾ।ਉਹਦੇ ਲਈ ਮੈਂ ਕੁਛ ਕਰਾਂ ਮਤਲਬ... ਮੈਂ ਮੈਂ ਮੈਂ...ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕੀ ਲੈਣਾ...ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ...ਸਮਾਜ ਦੀ ਐਸੀ ਦੀ ਤੈਸੀ...ਮੂਲ ਤੋਂ ਟੁੱਟੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਠੀਕ ਲੱਗ ਸਕਦਾ...ਪਰ ਅਸਲੀਅਤ ਚ ਘੋਖਿਆਂ ਸਾਫ ਦਿਸਦਾ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਬਿਖਰ ਰਹੇ ਹਨ ਫਿਰ ਫਾਇਦਾ ਕਿਸਨੂੰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਪਹਿਲਾਂ ਇਕੱਠੇ ਪਰਿਵਾਰ ਚ ਇੱਕ ਸਕੂਟਰ,ਇੱਕ ਫ੍ਰਿਜ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ  ਨਾਲ ਸਰਦਾ ਸੀ। ਉਥੇ Individualism ਨੇ ਘਰਦੇ 4 ਜੁਆਕਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਹਰ ਜੁਆਕ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਉਹਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀ। ਮੇਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤੈਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਸਕੂਟਰ, ਆਪਣੀ ਕਾਰ,ਆਪਣੀ ਫ੍ਰਿਜ, ਆਪਣਾ ਟੀਵੀ, ਆਪਣਾ ਫੋਨ, ਆਪਣਾ ਕਮਰਾ,ਆਪਣਾ ਅਲੱਗ ਗੁਸਲਖਾਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।ਨਤੀਜਾ ਜਿਥੇ ਇਕ ਸਕੂਟਰ,ਕਾਰ,ਫੋਨ,ਫ੍ਰਿਜ,ਸਟੋਵ ਵਿਕਦਾ ਸੀ...ਉਥੇ 4 ਵਿਕਦੇ ਨੇ...ਤੇ ਜਿਥੇ ਕਰਜਾ ਜੇ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ Individualism ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਉਹ ਕਰਜਾ ਇਕੱਲੇ ਇਕੱਲੇ ਦੇ ਸਿਰ ਆ ਗਿਆ ਭਾਵ ਇਕੱਲਾ ਇਕੱਲਾ ਕਰਜਈ ਹੋਇਆ ਫਿਰਦਾ।
ਨਤੀਜਾ ਕੰਮ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸ਼ਤ ਲਾਹੁਣੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਕਰਜੇ ਤੇ ਹੈ।ਜਿੱਥੇ ਕਰਜੇ ਦੀ ਕਿਸ਼ਤ ਵੱਡੀ ਹੈ ਦੋਵੇਂ ਜੀਅ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ...ਰੁਲ ਕੌਣ ਰਿਹਾ ਨਵ ਜੰਮੇ ਜੁਆਕ ਰੁਲ ਰਹੇ ਨੇ...ਹਾਲਤ ਇਹ ਹੋਈ ਪਈ ਆ ਕਿ ਕਰਜਾ ਲਾਹੁਣ ਨੂੰ ਜਰੂਰੀ ਸਮਝ ਆਪਣੀ ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮੀ ਔਲਾਦ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਲਦੀ ਫਿਰਦੀ ਹੈ...ਕਿੰਨੀਆਂ ਜੁਆਕ ਸਾਂਭਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸ਼ਾ ਦੇਕੇ ਜੁਆਕ ਨੂੰ ਸੁਆ ਰੱਖਦੀਆਂ ਫੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਾਂ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਵਿਹਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ।ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਧਰਵਾਸਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਹਿਣਗੇ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਹੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ...
ਭਲਿਉ ਲੋਕੋ! ਕੀਹਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ? 
ਜਦ ਤੁਸੀ ਆਵਦੇ ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਇਹ ਥੋਡੇ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਰਹਿਣਗੇ।ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਬਚਪਨ ਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿਆਰ।ਕੀ ਇਹੀ ਪਿਆਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ,ਨਾਨਾ ਨਾਨੀ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਦਾ ? ਮਿਲਦਾ ਸੀ,ਉਹ ਆਪਦੇ ਮੂਲ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸੀ,ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਸਬਰ ਰਜਾ ਤੇ ਭਾਣੇ ਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਿਖਿੱਆ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿੱਆ ਦੇ ਰਾਹ ਖੇਤਾਂ ਚੋਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ,ਨਾਨਾ ਨਾਨੀ ਪਿੰਡਾਂ ਚ ਵਿਲਕਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਪੜ੍ਹ ਲਿਖ ਕੇ ਮਾਡਰਨ ਮਾਪੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਚ  ਨੋਕਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਜੁਆਕ  ਬਿਗਾਨੇ ਨੌਕਰਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਚ ਪਲਦੇ ਨੇਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਇਸ ਚਕਾਚੌਂਧ ਭਰੀ ਝੂਠੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨੇ ਸਾਥੋਂ ਕੀ ਖੋਹ ਲਿਆ ਤੇ ਅਸੀਂ ਕੀ ਪਾਇਆ ਇਹੀ ਹਾਲਾਤ ਕਨੇਡਾ ਚ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਕਿ ਕਨੇਡਾ ਆਕੇ ਅਸੀਂ ਕਾਰਾਂ ਲੈ ਲਈਆਂ...ਵੱਡੇ ਘਰ ਬਣਾ ਲਏ...ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਦਾਰਥਿਕ ਸੋਚ ਇਹ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕੀ ਕਿ ਕਾਰ ਫੈਕਟਰੀ ਚ ਯਾਰਡ ਤੱਕ ਜਾਣ ਲਈ ਇਕ ਸਾਧਨ ਸੀ ਤੇ ਹੈ। ਘਰ ਤਾਂ ਬਣਿਆ ਈ ਨਹੀਂ ਇੱਟਾਂ ਲੱਕੜਾਂ ਦੇ ਘਰ... ਘਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,ਉਹ ਮਕਾਨ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਜਿੰਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਹੀ ਲਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ 2 Million ਦਾ ਵੇਚ ਤਾ,ਮੈਂ ਬੁਕ ਕਰਾਤਾ, ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਚ ਇਕੱਲੇ ਅਸੀਂ ਨੀ... ਮਾਂ ਪਿਉ...ਚਾਚੇ ਤਾਏ,ਮਾਮੇ, ਮਾਸੀਆਂ,ਭੂਆ ਫੁੱਫੜ ...ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ..ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹੋਈ ਇਕ ਜੁਆਕ ਜੰਮਣ ਤਕ ਸਿਮਟੀ ਮਾਡਰਨ ਅੰਗ੍ਰੇਜ ਸੋਚ ਨੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਗਲਾ ਆਪ ਹੀ ਘੁੱਟ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅੰਕਲ ਆਂਟੀ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤਕ ਸੰਕੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਉੱਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਪੈਮਾਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ।ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਤਾਕਤਵਾਰ ਧਿਰ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕੀ ਕੌਣ ਸੁੰਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੌਣ ਮਾੜਾ ਹੈ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰ ਉਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਜਿਸ ਕੋਲ ਤਾਕਤ ਹੈ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਅੱਖ ਤੋਂ ਕਾਣਾ ਸੀ ਕੱਦ ਵੀ ਦਰਮਿਆਨਾ ਸੀ ਪਤਲਾ ਸਰੀਰ ਪਰ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਚਰਚੇ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਤੇਗ ਦੀ ਤਾਕਤ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਰਾਜ ਭਾਗ ਸੀ । ਅੱਜ ਪੱਛਮ (ਯੂਰਪ) ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪਹਿਰਾਵੇ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕੈਨੇਡਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੋ ਉੱਥੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਿੱਖ ਕੁੜੀ ਸਲਵਾਰ ਸੂਟ ਪਹਿਣ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਭੈੜੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕੁੜੀ ਬੁਰਕਾ ਪਹਿਣ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਓਸਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਬਹੁਤ ਮੁਲਕ (ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ,ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਆਦਿ) ਹਨ। ਪਰ ਸਿੱਖਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਹੋਂਦ ਹਸਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਹਰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਪੈਮਾਨੇ ਹਨ। ਆਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਔਰਤ ਦੀ ਲੰਮੀ ਧੌਣ, ਗੋਰਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਮੋਟੀ ਅੱਖ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ। ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦਾ ਸ਼ਾਹ ਕਾਲਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਘੁੰਗਰਾਲੇ ਵਾਲ਼ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ।

ਅਸਲ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ( corporates) ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਪੈਮਾਨੇ ਘੜੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਿਰਫ ਰੰਗ ਜਾ ਸ਼ਕਲ ਜਿਸਨੂੰ ਨੂੰ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ, ਮੌਸਮ, ਖਾਣ ਪੀਣ, ਅਨੁਵੰਸ਼ਿਕਤਾ( genetics) ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਿਸ਼ਚਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।

ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਉਪਰ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। Statista ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ Cosmetics ਵਸਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ 8 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧਕੇ 100.49 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ਜੌ ਕਿ 2022 ਤੋ 2026 ਤੱਕ 131 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ  ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਓਥੇ ਵਸਦੇ ਕਾਲਿਆਂ ਦਾ ਸੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਏਥੇ black lives matter ਵਰਗੇ ਅੰਦੋਲਨ ਚਲਦੇ ਹਨ।

ਅੱਜ ਦੇ ਮਾਡਰਨ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਵਸਤੂ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਕੰਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਔਰਤ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ Miss World, Miss Universal, Miss India, Miss Chandigarh ਵਰਗੇ ਅਨੇਕਾਂ Show ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ Shows ਦਾ ਮਕਸਦ ਔਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ(capitalism) ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਇਸ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਅਖੌਤੀ Feminist Thinker ਚੁੱਪ ਹਨ।

ਮੇਰੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੁਰਸ਼ ਜਾ ਇਸਤਰੀ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਪੈਮਾਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪ ਸਕੇ।
ਅਜੇ ਵੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਹਜੇ ਵੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਗੋਰੇ ਰੰਗ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਦੀ ਤੌਰ ਤੇ ਜੱਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦਕੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮਾਪਣ ਦਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਪੈਮਾਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਬਣਾਈ ਜਦ ਹਰ ਰਚਨਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ,ਫੇਰ ਕਿਉਂ ਰੰਗ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਦੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵਿਤਕਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ? ਇਹਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਬਗੈਰ ਮੇਕਅਪ ਦੇ ਮੋਟੀ, ਪਤਲੀ, ਮਧਰੇ ਕੱਦ ਵਾਲੀ,ਲੰਬੀ, ਸਰੀਰ ਤੇ ਝੁਰੜੀਆਂ ਵਾਲੀ ਅੱਧਖੜ ਔਰਤ, ਇੱਕ ਗਰਭਵਤੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਕੀ ਓਹ ਸੋਹਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ? ਕੋਈ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਕਿਸਨੂੰ ਚੁਣਦੀ ਏ ? ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਰੰਗ ਰੂਪ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਹੈ ? ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਸਿਰਫ ਮੇਕਅਪ ਤੇ ਬਾਹਰੀ ਦਿੱਖ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂਹੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਬੱਸ ਸੋਹਣੇ ਦਿਖਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸਨੇ ਇਹ ਮਾਪਦੰਡ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਨੇ,ਨਾ ਉਹ ਢਿੱਡ ਭਰ ਕੇ ਖਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਧਰੇ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਨਾ ਵਿਗੜ ਜਾਵੇ, ਨਾ ਧੁੱਪ ਸੇਕ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ਕਿਤੇ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਨਾ ਪੈ ਜਾਵੇ । ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਵੀ ਸੋਹਣੇ ਦਿਖਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ,ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਮਾਪਦੰਡ ਵਿੱਚ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਕੀ ਆਜ਼ਾਦ ਨੇ ? ਬਾਹਰੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਦਿਖਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰਲੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਨ ਵੱਲ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ,ਜਾਂ ਸਮਝ ਲਵੋ ਲੋੜ ਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । 

ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਜਾਵਟ ਦੀ ਵਸਤੂ ਸਮਝ ਕੇ ਜਦ ਤੱਕ ਪ੍ਰੋਸਣਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਓਦੋ ਤੱਕ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਹੀ ਵੇਅਰਥ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਸਾਧਨ ਸਿਰਫ ਬਾਹਰੀ ਸਜਾਵਟ ਤੇ ਹੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਬਚਦਾ ਸਮਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਤੇ ਲੱਗੇ ਧੱਬੇ ਧੋਣ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ,ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਓਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਬੱਸ ਇਕ ਫੋਕੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨੇ । ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਬੱਸ ਪੜ੍ਹ ਲਿਖਕੇ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਜਾਣਾ ਪੈਸੇ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਇਹੀ ਔਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਹੈ । ਅਸਲੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤਾਂ ਹਜੇ ਮਾਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ।
ਝੂਠੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾੳਣ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਸਰੂਪ ਨਾਲ ਜੁੜੀਏ " ਮਨ ਤੂੰ ਜੋਤਿ ਸਰੂਪ ਹੈ ਆਪਨਾ ਮੂਲੁ ਪਛਾਣ"

ਫਿਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਸਲੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਵੇਖੋ, ੳਹਨਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਦੇ ਰਾਹ ਤੁਰਦਿਆਂ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਜੀ,ਮਾਤਾ ਖੀਵੀ ਜੀ, ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਜੀ, ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ, ਮਾਤਾ ਗੁਜਰ ਕੌਰ ਜੀ, ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ ਜੀ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਟੋਟੇ ਕਰਾ ਗਲਾਂ ਚ ਹਾਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਪੰਥ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਦੋ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ,ਕੀ ਇਹ ਸੁੰਦਰਤਾ ਘੱਟ ਹੈ ? ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵੀਰੋ ਜ਼ਰਾ ਠੰਡੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਿਓ ਕਿ ਇਹ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਤਾਜ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਕਿੰਨੇਂ ਕੁ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ । ਸਾਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕਿੰਨੇਂ ਕੁ ਢੁੱਕਵੇਂ ਹਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸਾਡਾ ਹੈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਸਾਡੀ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨਾ ਹੈ ਜਾ ਸਵਾਰਨਾ ਸਾਡੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ।

Problem reaction solution ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਥਿਊਰੀ ਜੋ ਕਈਆਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਵਰਤਣ ਵਾਲੇ ਮੁਖ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜੋ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਕਸਦ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਹ ਥਿਊਰੀ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।

PROBLEM - ਸਭ ਤੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਕਾਰ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਜਾਅਲੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਡਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
REACTION - ਲੋਕ ਘਬਰਾਹਟ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲੋਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।
SOLUTION - ਸਰਕਾਰ ਉਹ ਹੱਲ ਲੋਕਾਂ ਅੱਗੇ ਲੈਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੋਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਓਹ ਆਪਣੀ ਪਾਲਿਸੀ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

 ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਉਹ ਯੁੱਧ ਵਰਗੇ ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਯੂਐਨਓ ਵਰਗੀ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਰੂਸ ਚੀਨ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਇਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਈਬੋਲਾ ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਸਾਰਸ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ 19 ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਕੇ ਮੌਤ ਦਾ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
Covid 19 ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਕਰੋਨਾ ਨੂੰ ਮਹਾਮਾਰੀ ਐਲਾਨ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਝੂਠੇ ਅੰਕੜੇ ਦਿਖਾ ਦਿਖਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਹੱਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕਰੋਨਾ ਵੈਕਸੀਨ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੀ। ਜੋ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਵੈਕਸੀਨ ਵੇਚ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਪੈਸਾ ਵੱਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਸਿਧੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਵੈਕਸੀਨ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡੀ ਇਮਿਊਨਟੀ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਜਿਆਦਾ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਆਂ। ਜਿਹਨਾਂ ਜਿਆਦਾ ਅਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋਵਾਂਗੇ ਉਨਾ ਹੀ ਫਾਇਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ ਸਾਰੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਹਨ।

ਆਓ ਤੂਹਾਨੂੰ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਸੌਖੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ:
ਪਹਿਲਾ 
ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਕੁੱਲਫੀ ਖਾ ਰਿਹਾ , ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਤੋ ਕੁੱਲਫੀ ਮੰਗੋ ਤਾਂ ਬੱਚਾ ਕਦੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁੱਲਫੀ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ , ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਵੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋਗੇ ਕੁੱਲਫੀ ,???
ਇਥੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਥਿਊਰੀ problem reactionsolution ਰਾਹੀ ਕੁੱਲਫੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਆ ,
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਹੋਗੇ , ਜੇ ਕੁੱਲਫੀ ਖਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਭੂਤ ਆ ਜਾਊ ,
ਜੇ ਕੁੱਲਫੀ ਖਾਵੇਗੇ ਤਾਂ ਤੂੰ ਵੱਡਾ ਅਫਸਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ ,
ਕੁੱਲਫੀ ਚ ਜ਼ਹਿਰ ਹੈ ,
ਬੱਚਾ ਡਰ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋ ਹੱਲ ਪੁੱਛੇਗਾ,
ਤੁਸੀਂ ਕਹੋਗੇ ਕੁੱਲਫੀ ਮੈਨੂੰ ਦੇ ਦੇ ਮੈ ਮੰਤਰ ਜਾਣਦਾ ,
ਬੱਚਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁੱਲਫੀ ਦੇ ਦੇਵੇਗਾ ,
 ਦੂਜਾ  
ਸੱਦਾਮ ਹੁਸੈਨ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਲੈਣ ਲਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਚ ਲਓ,  ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਉਸਦਾ ਮੀਡੀਆ। ਕਹਿ ਰਿਹਾ " ਸੱਦਾਮ ਜਾਲਮ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ, ਆਤੰਕਵਾਦੀ, ਰਸਾਇਣਕ ਹਥਿਆਰ ਨੇ ਉਸਦੇ ਕੋਲ , ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਖਤਰਾ", (ਕਰਤੀ problem ਪੈਦਾ ) 
ਲੋਕ ਡਰ ਗਏ ਪੁੱਛਦੇ ਨੇ - - - "ਅਮਰੀਕਾ ਜੀ ਹੱਲ ਕੱਢੋ , ਸਾਡਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖਤਰੇ ਚ ਆ"  (" ਲੋਕਾਂ ਦਾ reaction) 
ਅਮਰੀਕਾ ਇਰਾਕ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਤੇ ਤੇਲ ਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲੈਦਾ ਤੇ ਓਹੀ ਤੇਲ ਡਾਲਰਾਂ ਚ ਵਿੱਕ ਰਿਹਾ...

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਜਿਸਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲਹੂ ਡੋਲਵਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਕੇਸ ਰਖਵਾਏ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਪਾਠ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਦੇ ਸਨ। ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਝੁਕਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵੱਲ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਉਸਨੇ ਕਾਲ ਮਾਰਕਸ ਅਤੇ ਲੈਨਿਨ ਵਰਗੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜੀਆਂ ਜੋ ਕਿ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਨਾਸਤਿਕ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਾਸਤਕ ਬਣ ਗਿਆ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜਦ ਕਿ ਗਦਰੀ ਬਾਬੇ ਅਤੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਸਤਕ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਉਸਦੀ ਜੇਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਕਿਤਾਬ ਮੈਂ ਨਾਸਤਕ ਕਿਉਂ ਹਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕੇਸ ਕਟਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣਾ ਰੂਪ ਬਦਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜੇਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੇਸ ਦਾੜੀ ਰੱਖ ਕੇ ਫਾਂਸੀ ਤੇ ਚੜੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇਗੀ । ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਸੱਚਾਈ ਵੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਸਰਦਾਰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਫਾਂਸੀ ਦਾ ਰੱਸਾ ਚੁੰਮਿਆ ਉਸ ਦੇ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾ ਹਾਈਲਾਈਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜਾ ਸਾਨੂੰ ਇਹੀ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਓਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿਪਾਹੀ ਸਾਂਡਰਸ(ਰੈਂਕ ASP )ਦਾ ਕਤਲ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਜੇਮਸ ਸਕਾਟ( ਰੈਂਕ SP)ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਜਦਕਿ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ 24 ਸਾਲ਼ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਗਰੋਂ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਨੂੰ ਗੱਡੀ ਚਾੜ੍ਹਿਆ। ਪਰ ਉਸਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਉਭਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗੂੰ ਕਾਮਰੇਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੱਚਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਸੀ ਓਸਦੇ ਕੇਸ ਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਸਾਬਤ ਸੂਰਤ ਸਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਸਾਡੇ ਇਹਨਾਂ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਓਹ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ 

ਸੋ ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਾਸਤੇ ਲੜਿਆ ਹੋਵੇ ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਸਾਡੇ ਸ਼ਹੀਦ ਉਹੀ ਨੇ ਜਿਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਰਾਜ ਵਾਸਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ, ਗਦਰੀ ਬਾਬੇ, ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ, ਸਰਦਾਰ ਬਹਾਦੁਰ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਿੰਘ , ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਕਾਮਾਗਾਟਾਮਾਰੂ , ਜਨਰਲ ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ, ਡਾ ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ ਕਾਲੇਪਾਣੀ, ਭਗਤ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ। ਦੱਸੋ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਜਾਣਦੇ ਆ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀਰ ਸਾਵਰਕਰ, ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਰਾਜਗੁਰੂ ਸੁਖਦੇਵ ਪੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਗੁਲ਼ਾਮ ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਸਿਲੇਬਸ ਪੜ੍ਹਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਜਿਹੜਾ ਇਹ ਪੜਾ ਰਹੇ ਨੇ! ਸੋ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਖੋਜ ਵਿਚਾਰ ਜਰੂਰ ਕਰੋ।x

 “ਕੰਡਾ ਕੱਢਿਆ ਨਾ ਜੀਹਨੇ ਭੈਣ ਦੀ ਨਨਾਣ ਦਾ, ਉਹ ਬੰਦਾ ਕਾਹਦਾ.. ਕੋਹੜੀ ਹੈ ਜਹਾਨ ਦਾ”.. ਚਮਕੀਲੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਚ ਉਹ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਚ ਪੌਰਨ (ਅਸ਼ਲੀਲ ਫਿਲਮਾਂ) ਸਾਈਟਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਰੇਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਕਾਮ ਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਨਾਲ ਵੇਖਣਾ.. ਕੀ ਕਜ਼ਨ ਕੀ ਸਖੀ ਭੈਣ ਤੇ ਕੀ ਮਾਂ.. ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਚਮਕੀਲੇ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਦਾ, ਕੇ ਉਸਨੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਆ.. ਲੋਕੀ ਆਖ ਦਿੰਦੇ ਆ ਕੇ ਇਹ ਸਭ ਸਮਾਜ ਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸਮਾਜ ਚ ਤਾ ਓਸ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਫੇਕ ਐਨਕਾਊਂਟਰ ਜਾਂ ਸਿਰਾਂ ਤੋ ਲਾਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸੀ ਪੱਗਾਂ.. ਤੇ ਜੇ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ ਮੰਨ ਵੀ ਲਈਏ ਕੇ ਚਮਕੀਲਾ ਸਮਾਜ ਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤਾ ਉਹਨੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੀਚ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਨੀਚ ਕਹਿਕੇ ਕਿਉ ਨੀ ਗਾਇਆ ? ਉਸਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੇ ਇਹੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਰੀਫਾਈ ਕਿਉ ਕੀਤਾ ? ਚਮਕੀਲੇ ਨੇ ਜੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਚਾਈ ਦੱਸਣੀ ਤਾ ਇਸ ਤਰਾ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ..”ਬੰਦੇ ਨਹੀਂ ਜੋ ਤੱਕਣ ਛੇੜਨ ਇੱਜ਼ਤ ਬਗਾਨੀ ਨੂੰ, ਸਦਾ ਸੂਰਮੇ ਸਮਝਣ ਧੀ ਤੇ ਭੈਣ ਬਗਾਨੀ ਨੂੰ”.. 

ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਜੇ ਵੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੇ ਕੇ ਚਮਕੀਲਾ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਚਾਈ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਕੁੱਛ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ.. ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਰਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਚੋਹਲਾ ਵਰਗਾ ਢਾਡੀ ਵੀ ਤਾ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਚਾਈ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕੇ ਕਿੱਦਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਹ ਕੋਹਕੇ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ, ਕਿੱਦਾਂ ਪੁੱਲਾਂ ਹੇਠ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਬਾਰ ਲੱਗੇ ਪਏ.. ਫੇਰ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਚੋਹਲਾ ਸਾਬ ਦੀ ਹੀ ਕਿਉ ਜੀਭ ਵੱਢ ਦਿੱਤੀ ? ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਆ ਕੇ ਚਮਕੀਲਾ ਸਥਾਪਤ ਧਿਰ ਲਈ ਓਦੋ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੀ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਆ.. ਸਰਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਚੋਹਲਾ ਓਹਨਾਂ ਲਈ ਓਦੋ ਵੀ ਖਤਰਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆ ਵਾਰਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਪੜਦੇ ਪਾੜਦੀਆਂ.. ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰੇ, ਸਥਾਪਤ ਧਿਰ ਓਸਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਚਮਕਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਬਣਾਕੇ ਈ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ.. ਤੇ ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਜੋੜੇ, ਉਹ ਭੜਕਾਊ.. ਉਹ ਅੱਤਵਾਦੀ.. ਉਹ ਵੱਖਵਾਦੀ .. 

ਮੁਕਦੀ ਗੱਲ ਜੇ ਚਮਕੀਲੇ ਨਾਲ ਦਲਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਉਸਨੂੰ ਦਲਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਫੇਰ ਉਹਦੇ ਅਖਾੜਿਆ ਚ “ਤਲਵਾਰ ਮੈਂ ਕਲਗੀਧਰ ਦੀ, ਬਾਬਾ ਤੇਰਾ ਨਨਕਾਣਾ, ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਲੋਏ ਲੋਏ”.. ਇਹ ਸਭ ਗੀਤ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਚੱਲਣ ਦਿੱਤੇ ? ਕਿਉਕਿ ਜਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ ਤਾ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਕੇ ਤੂੰ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦਾ ਹੋਕੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗੀਤ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਕਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੀ ਨਾ ਲੈ.. ਪਰ ਬਾਬਾ ਮਾਨੋਚਾਹਲ ਨੇ ਉਸਦੇ ਤਲਵਾਰ ਮੈਂ ਕਲਗੀਧਰ ਦੀ ਹਾਂ ਗੀਤ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਹ ਗੱਲ ਅੱਡ ਹੈ ਕੇ ਚਮਕੀਲੇ ਦੀ ਬੇਗੈਰਤੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚੰਗੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਕਦੇ ਜਾਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ.. 

ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ ਵਰਗੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਉਸ ਉੱਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਨੇ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਇਦਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਸੂਰਮੇ ਦੀ ਗਾਥਾ ਹੋਵੇ। ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤੇ ਭੈਣਾਂ ਉਸਨੂੰ ਗਾਇਕੀ ਦਾ legend ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ, ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਓਹ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ... ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ, ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਅਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਮਕੀਲੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਜੋ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ...

 ਨੰਗੇਜ਼ ਨਾ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਰੁਤਬਾ ਦਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੀਨ ਪਾਉਣਾ ਓਹ ਵੀ ਪਾਟੀਆਂ ਅਤੇ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੋਂ ਨੰਗੇਜ਼ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਅਤੇ ਤੁੱਕ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ।ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਪਾਏ ਸਾਦੇ ਕੱਪੜੇ ਵੀ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਹਾਂ,ਨਜ਼ਰਾਂ ਅਤੇ ਕਹੇ ਲਫਜ਼ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਵੇਖਣ ਤੇ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਸਮਾਜ ਬਦਲਿਆ ਹੈ ਅਜੇ ਇੰਨਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨ।ਕਈ ਵਾਰ ਕੱਪੜਿਆਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਪੱਛਮ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ , ਆਪਣਾ ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਛੱਡਕੇ।

ਕੋਟ ਪੈਂਟ ਪਾਕੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਧੁਨਿਕ ਹੋ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਫੇਰ ਤੋਂ ਆਦਿ ਵਾਸੀ ਬਣਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।ਕੱਪੜੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਰੀਰ ਢਕਣ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੜੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੱਪੜੇ ਬਣੇ ਸਨ।ਕਿਸੇ ਗਰੀਬ ਦੀ ਤਾਂ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੈ ਪਾਟੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣਾ ਪਰ ਅਮੀਰ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਕੱਪੜੇ ਸਸਤੇ ਮਹਿੰਗੇ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ।ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵਿਚਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਵੇਂ ਦਾ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਉਹ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।ਸਿਆਣਿਆਂ ਦੇ ਨਿਚੋੜ ਹਨ ,ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਧੀ ਪੁੱਤ ਕਿੰਨਾ ਦੇ ਹਾਂ ਇਹ ਤਾਂ ਵੇਖ਼ ਲਈਏ।

ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਮਾਡਰਨ ਤੇ ਅਗਾਹਵਧ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਚ TV, internet, ਗੀਤ, ਸੰਗੀਤ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੈੱਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਕਾਮ ਵਾਸਨਾ ਹੀ ਪਰੋਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਆ ਤੇ ਇਹੀ ਮਨ ਦੀ ਵਾਸਨਾ ਸਮਾਜ ਚ ਹਰ ਪੁਆੜੇ ਦੀ ਜੜ ਆ ... ਬਾਜਾਰ ਵੀ ਵਾਸਨਾ ਦਾ ਈ ਵਧਦਾ ਜਾਦਾ ਜਿਵੇਂ ਅੋਰਤਾਂ ਦੇ ਸਤਨ ਵੱਡੇ ਕਰਾਉਣ, ਬੁੱਲ ਵੱਡੇ ਕਰਨੇ,ਲਿੰਗ ਵੱਡੇ ਕਰਨੇ ਆਦਿ ਆਦਿ. ਗੇਅ ਲੇਸਬੀਨ ਵਧਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਆ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ  ਚ ਪਵਿਤਰਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਆ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਜੋਰਾਂ ਤੇ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਹਿਤ, ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਡਰਨ ਸਮਾਜ ਪਿਛਾਂਹ ਖਿੱਚੂ ਸਮਝਦਾ ਉਸ ਚ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਰਾਹੀਂ ਮਨ ਦੀਆਂ ਸਭ ਵਾਸਨਾਵਾਂ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਇਨਸਾਨ ਇਕ ਕਾਮ,ਲੋਭ ਰਹਿਤ ਮਨੁਖ ਬਣਦਾ ਤੇ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਦੇਖਦਾ ...ਸਮਾਜ ਲਈ ਵੀ ੳਹੀ ਮਨੁਖ ਕੁੱਝ ਕਰ ਜਾ  ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਜੋ ਮਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਲੈਂਦਾ ਤੇ ਵਾਸਨਾਵਾ ਤੋਂ ਉਪਰ ੳਠ ਜਾਦਾ ਹੈ।

ਕਿਸੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੂੰਹ ਨੰਗਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਲੱਚਰਤਾ ਸੀ।ਘੁੰਡ ਕੱਢਕੇ ਰੱਖਣਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਸਮਾਜ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ,ਇਹ ਫਤਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਜਵਾਨੀ ਤੋਂ ਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਤੱਕ ਔਰਤ ਇਸਦੀ ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤਦੀ, ਇਹ ਕਿਉਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਓਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਕਾਮ ਵਾਸਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੂੰਹ ਦੇਖਣ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਭੜਕ ਸਕਦੀ ਸੀ,ਇਸਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਤੇ ਪਰਦਾ ਕੱਜਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬੂਜੜ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪਰਦਾ ਪਹਿਨਾ ਦਿੱਤਾ, ਨਾਮ ਇਸਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਡੱਟ ਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਓਸ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਰਾਸ ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੋਣਾ ਖੌਰੇ ਕੀ ਕੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਮਿਥ ਨੂੰ ਜੋ ਠੇਸ ਪੁੱਜੀ ਹੋਣੀ। ਪਰਦੇ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਔਰਤ ਮਰਦ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਸੀ ਸਮੇਂ ਤੇ ਹਲਾਤ ਮੁਤਾਬਿਕ, ਅੱਜ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੋਏ ਨੇ । ਜਿਹੜਾ ਅੱਜ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਪਹਿਰਾਵਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਂਟ, ਸ਼ਰਟ,  ਫਰਾਕ ਆਦਿ ਅਸੀਂ ਸੋਹਣੇ ਲੱਗਣ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਨਦੇ ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ਼ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਕਾਮ ਵਾਸਨਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੱਪੜੇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਤੇਜਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਸਾਡੇ ਗੁਰੂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨੰਗੇਜ ਢੱਕਣ ਲਈ ਸਾਦਾ ਬਾਣਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕੀ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਸੀ।। 

ਹਰ ਬੰਦੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲੋਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਾਲੀ ਨਕਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਹਾਰਮੋਨ ਹੈ। ਇਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਤਾਕਤਵਰ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਉਠਾਇਆ। ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਭਰੀ ਗਈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬੋਰਿੰਗ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂ ਰਹੇ ਹੋ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਘਟਾਓ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਬਾਹਰ ਘੁੰਮਣ ਜਾਓ, ਸਿਨਮਾ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਦੇਖਣ ਜਾਓ, ਸੈਰ ਕਰਨ ਜਾਓ ਜਾ ਬਾਹਰ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਜਾਓ।

ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਸੌਖਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਆਪਾਂ ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਥੇ ਰੇਡੀਓ, ਟੀਵੀ, ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਂਦ ਚ ਆ ਚੁੱਕੇ ਸੀ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਆਪਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਅਸਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1984 ਦੇ ਘੱਲੂਘਾਰੇ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ 1990 - 95 ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਜਿਸ਼ ਤਹਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੇਪੀਐਸ ਗਿੱਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਚਮਕੀਲੇ ਵਰਗੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਲਵਾਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਦੇ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬਾਂ ਰਾਹੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਾਡੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ, ਸਾਡੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਣ।       

ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਅਖਾੜੇ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਲੱਗਦੇ ਸੀ ਫੇਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇਨਾ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ live concerts ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਫੇਰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਦਾ ਯੁੱਗ ਆਇਆ ਅਤੇ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ  ਅਖਾੜਿਆਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਸੀ  ਉਹਨਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫ਼ੇਰ 2017- 18 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹਨੇਰੀ ਚੱਲੀ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। 2020 ਵਿੱਚ ਕਰੋਨਾ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਮੋਬਾਇਲ ਫੜਾ ਦੇਣ। ਇਹ ਸਭ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨਾਂ ਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਬਰਬਾਦ ਕੀਤਾ।

ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗਰਾਮ ਰੀਲਾਂ, ਹਾਸੇ ਮਜਾਕ ਵਾਲੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਦ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰਦੇ ਨੇ ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਗੁਰਬਾਣੀ,ਇਤਿਹਾਸ ਜਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛ ਲਵੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਤੁਸੀਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਂ ਤੇ ਲੱਗਦੇ ਧਰਨਿਆਂ ਤੇ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਨੌਜਵਾਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਥਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੀ ਮਿਲਣਗੇ। ਤੁਸੀਂ ਯੂਟੀਊਬ ਤੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੇ ਵਿਊ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਚੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਟੇਨਮੈਂਟ ਇੰਡਸਟਰੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ? 
ਹੇਠਾਂ ਕੁੱਝ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਅਕਸਰ ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ :

ਜੇਕਰ ਮੰਨੋਰੰਜਨ ਹੀ ਨਾ ਹੋਇਆ  ਤਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਲਕੁੱਲ ਅਕਾਊ ( boring) ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ?

ਅੱਜ ਜਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮੰਨੋਰੰਜਨ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਮੋਬਾਇਲ ਵਿੱਚ comedy ਦੇਖਣਾ, ਫਿਲਮ ਦੇਖਣ ਜਾਣਾ, ਪੱਬਾਂ ਕਲੱਬਾਂ ਚ ਜਾਣਾ ਆਦਿ ਇਹ ਸਭ ਸਾਡੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਪੁੱਛਣੀ ਚਾਹਾਂਗਾ ਕਿ 100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ 18ਵੀਂ ਦੇ ਸਿੰਘ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਵੱਖਰਾ ਸੀ। ਉਹ ਤੱਤੀ ਤਵੀ ਤੇ ਬਹਿ ਕੇ, ਬੰਦ ਬੰਦ ਕਟਾ ਕੇ, ਚਰਖੜੀਆਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਫਾਂਸੀ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲੱਗੇ ਵੀ ਮੰਨੋਰੰਜਨ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਸਾਡੀ ਪਿਛਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਉੱਠ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਸਾਡੀ ਅੱਜ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਲੇਟ ਉੱਠਣ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਢਾਡੀ ਵਾਰਾਂ ਕਵੀਸ਼ਰੀ ਕਥਾ ਸੁਣ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਹਾਸੇ ਠੱਠੇ ਕਰਕੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਕਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅਸਲੀ ਯਾਰਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਭੈਣਾਂ ਭਰਾਵਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਮਾਂ ਬਾਪ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਬਿਲਕੁਲ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। 

ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਬਾਰੇ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ  ?

ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਾਹਰਲੀ ਦੁਨੀਆਂ ਮੂਹਰੇ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕ ਜੋ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰ ਲਾਈਫ ਸਟਾਈਲ, ਵੱਡੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ, ਬਦਮਾਸ਼ੀ ,ਸ਼ਰਾਬਾਂ, ਅੱਧ ਨੰਗੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਿਖਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕੀ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੈ ਜਾ ਆਪਣੇ ਵੱਡਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਕਰਨੀ, ਸਿਰ ਤੇ ਚੁੰਨੀ ਰੱਖਣੀ, ਸਾਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ, ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ, ਹਰ ਧੀ ਭੈਣ ਦੀ ਇੱਜਤ ਕਰਨੀ, ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨੇ, ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨਾ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੈ।
ਕਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਉਹ ਗਾਇਕ ਸਾਡੀ ਪੱਗ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ ਜਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪੱਗ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕੀ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਗ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ? ਸੱਚਾਈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੱਗ ਨੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕੀਤਾ ਨਾ ਕਿ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਪੱਗ ਨੂੰ ? 
ਸਾਡੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਨਾ ਹੀ ਫਰਕ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਡੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਨੱਚਣ ਗਾਉਣ ਦੀ।

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡਿਆ ਰਾਹੀ ਸਾਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇੱਕਠੇ ਹੋ ਕੇ ਲੜਦੇ ਹਾਂ ?

ਇਹ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸਹੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਗਲਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਲੈਣਾ ਹੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਐਕਸ਼ਨ ਲੈਣਾ। 2015 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ ਇਨੀਆਂ ਬੇਅਦਵੀਆਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਅਸੀਂ ਆਏ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਬੇਅਦਬੀ ਹੁੰਦੀ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿੰਨੇ ਕਿੰਨੇ ਜਾਣੇ ਉਸ ਬੇਅਦਬੀ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇਹ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਕਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਲਿਖਣ ਜੋਗੇ ਹਾਂ। ਆ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਸ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ਹੈ ਤੇ ਜਿਨਾਂ ਕੋਲੇ ਮੋਬਾਇਲ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਲਓ। ਜਿਹੜੇ ਉਥੇ ਗਏ ਵੀ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 50 ਫੀਸਦੀ ਬੰਦਿਆਂ ਕੋਲੇ ਕੋਈ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਨਹੀਂ ਹੋਣੇ। ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦੋਹਰਾਏ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਬਹੁਤ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ ਭਾਈ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਨੂੰ ਜਿਤਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਰੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਨਾ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਇਨਾ ਇਕੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 10 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਹੋਣੀ ਸੀ।

ਆਉਣ ਵਾਲੇ 10-15 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਇੱਕ ਪੀੜੀ ਸੰਸਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚੱਲੀ ਜਾਏਗੀ... ਓਹ ਲੋਕ ਜਿੰਨਾ ਦੀ ਉਮਰ ਇਸ ਵੇਲੇ 65-70 ਸਾਲ ਹੈ। ਏਸ ਪੀੜੀ ਦੇ ਲੋਕ ਬਿਲਕੁਲ ਅਲੱਗ ਹਨ... ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਸੋ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਣ ਵਾਲੇ, ਘਰ ‘ਚ ਲੱਗੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਟਹਿਲ-ਕਦਮੀ ਕਰਦਿਆਂ ਸੈਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ। ਮੰਦਰ-ਮਸੀਤ- ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ, ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਣ ਵਾਲੇ, ਰਸਤੇ ‘ਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਰਾਮ-ਰਾਮ, ਅਦਾਬ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬੁਲਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਸਭ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲੇ। ਤਿੱਥ-ਤਿਉਹਾਰ, ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ਼, ਮੱਸਿਆ-ਪੂਰਨਮਾਸੀ, ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ, ਜੰਮਣੇ-ਮਰਨੇ ਦੀਆਂ ਤਰੀਕਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖ਼ਣ ਵਾਲੇ, ਰੱਬ ਦਾ ਡਰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ, ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ, ਨਜ਼ਰ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲੇ। ਅਖਬਾਰ ਨੂੰ ਉਲਟ-ਪਲਟ ਕੇ ਦਿਨ ‘ਚ ਦੋ ਵਾਰੀ ਪੜਨ ਵਾਲੇ, ਘਰ ਦਾ ਕੁਟਿਆ ਮਸਾਲਾ ਵਰਤਣ ਵਾਲੇ, ਦਿਨ ਵਿੱਚ 5-7 ਵਾਰ ਚਾਹ ਪੀਣ ਵਾਲੇ, ਆਚਾਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਚੱਪਲਾਂ ਪਾ ਕੇ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ। ਘਰੇ ਆਏ ਮੰਗਤੇ ਨੂੰ ਖੈਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਪਿੰਡ ਫੇਰੀ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਸਬਜੀ ਲੈਣ ਵਾਲੇ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਡਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ, ਰਸੋਈ ਦੀ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ, ਖੇਤ ਗੇੜਾ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਸੰਤੋਖੀ ਤੇ ਸਾਦਗੀ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਜੀਣ ਵਾਲੇ, ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ,ਮਿਲਾਵਟ ਤੇ ਬਣਾਵਟ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ, ਧਰਮ ਦੇ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ, ਸਭ ਦਾ ਫਿਕਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ। ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਏਹ ਆਖਰੀ ਪੀੜੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਸੁਣੀ ਤੇ ਹੁਣ ਛੋਟਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਸੁਣ ਰਹੇ ਹਨ...
       

ਸਾਡੀਆਂ ਦਾਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਉਹ ਆਖਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨਾਂ ਦੇ ਲੌਕ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹਣੇ ਆਉਂਦੇ ਜਿਹੜੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ ਤੇ ਸਿਰਫ ਮੱਥੇ ਹੀ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇੜਲੇ ਨਾਲ ਗੁੱਸਾ ਗਿਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਸਟੇਟਸ ਕਿਵੇਂ ਚਾੜ੍ਹਨੇ ਆ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕੋਠੀਆਂ ਦੇ ਲੈਂਟਰਾਂ ਤੇ ਲੀੜੇ ਸੁੱਕਣੇ ਪਾਉਣ ਦੀ ਤਾਰ ਬੰਨਣ ਲਈ ਜਿੱਦ ਨੀ ਇਹ ਘਰੋਂ ਨੰਗੇ ਸਿਰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਪੰਡਤ ਜਾਂ ਨਿਹਿੰਗ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੂਰੋਂ ਆਉਂਦੇ ਵੇਖ ਹੱਥ ਜੋੜ ਨੀਵੀਂ ਪਾ ਕੇ ਰਾਹ ਛੱਡ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਤੱਤੀ ਚਾਹ ਦੇ ਗਿਲਾਸ ਨੂੰ ਚੁੰਨੀ ਦੇ ਲੜ ਨਾਲ ਫੜ੍ਹਦੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਉਹ ਆਖਰੀ ਦੌਰ ਦੀਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਨੇ ਜਿਨਾਂ ਨੇ ਹਜੇ ਵੀ ਖੰਡ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀਪੀਆਂ ਚ ਨੋਟ ਸਾਂਭ ਰੱਖੇ ਨੇ ਜੋ ਆਏ ਗਏ ਦਾ ਸੱਚੀ ਹੀ ਚਾਅ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਦੋਹਤੇ ਦੋਹਤੀਆਂ ਪੋਤੇ ਪੋਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਘੁੱਟ ਕੇ ਨਾਲ ਲਾਉਂਦੀਆਂ ਨੇ ਤੁਰ ਗਿਆਂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰ ਅੱਖਾਂ ਭਰਦੀਆਂ ਨੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੋਲੇ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਖੁਰਦਰੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕਿਸਮਤ ਦੀਆਂ ਲੀਕਾਂ ਦੇ ਵਟਾਂਦਰੇ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ..

ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤਾ ਵੀ ਦਰਦ ਬਚਿਆ ਤਾਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਇਹਨਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨਾਲ਼ ਬਤੀਤ ਕਰੋ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਕੰਮ ਕਾਜ ਕਰਨੇ ਸਿੱਖੋ ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੀਆਂ ਦਾਦੀਆਂ ਹੱਥੀਂ ਦਰੀਆਂ, ਖੇਸ, ਮੰਜੇ, ਪੀੜੀਆਂ, ਕੋਟੀਆਂ ਸਵੈਟਰ ਬੁਣਦੀਆਂ ਸਨ , ਸੇਵੀਆਂ ਵੱਟਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਕੰਮ ਸਾਡੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਓਹਨਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਸਾਡੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਡਰਨ ਕਹਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਏਹੀ ਹਾਲ਼ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਕਿਤੇ ਤਾਂ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ, ਸਾਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣਾ, ਕਰਜ਼ਾ ਚੱਕਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ, ਪੈਸੇ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਬੱਚਤ ਕਰਨੀ, ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨੇ, ਲੋੜ ਪੈਣ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖੜਨਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਉੱਠਣਾ , ਗੂਰੂ ਘਰ ਜਾਣਾ ਆਦਿ ਸਿੱਖਣਾ ਸੀ ਪਰ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨ ਇਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਉਲਟ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। 
ਸੋ ਜੇਕਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੀਏ...

 ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਖੇਤੀ, ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਸਨ । ਇਹ ਇਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਨਮਕ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕੁਝ ਵੀ ਬਾਹਰੋਂ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚਲਦੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਸੀ । ਕਿਸਾਨ ਬੀਜ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਸੰਭਾਲਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉੱਤਮ ਢੰਗ ਸਿੱਖ ਲਏ ਸਨ । ਖਾਦ ਲਈ ਉਹ ਗਾਵਾਂ, ਬਲਦਾਂ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਮਲ-ਮੂਤਰ ਵਰਤਦਾ ਸੀ । ਉਹ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਭਾਲਣਾ ਜਾਣਦਾ ਸੀ । ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦੀ । ਬੂਟਿਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਉਹ ਜੜੀਆਂ-ਬੂਟੀਆਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ । ਅਜਿਹੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਲੁਕਵੀਂ ਲੁੱਟ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਤੋੜੇ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਵੱਧ ਝਾੜ ਲੈਣ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ । ਜਦੋਂ ਇਹ ਬੀਜ ਬੀਜੇ ਗਏ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਝਾੜ ਵੱਧ ਤਾਂ ਹੀ ਦੇਣਗੇ ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਵੇਂ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ-ਪਿੱਛੇ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਆਈਆਂ । ਫਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਹੁਤ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਤਿ-ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਖਾਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ ਬੀਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ ਬੀਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮਿਲ ਸਕਣਗੇ । ਉਦਾ ਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੀ.ਟੀ. ਨਰਮਾ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇਕ ਫ਼ਸਲ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀ. ਐਮ. ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਹਰੇਕ ਵਾਰੀ ਬੀਜ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਹੀ ਲੈਣਾ ਪਵੇਗਾ । ਬੀਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫ਼ਸਲ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਬਾਂਝ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੀਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਹਿਕਮਿਆਂ ਅਤੇ ਖੇਤੀ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚ (ਇਸ ਗੁਲਾਮੀ ਨੂੰ ਹਰਮਨ- ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ) ਲਈ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰਾਂ-ਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਸਤਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ । ਖ਼ੁਸ਼- ਹਾਲੀ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨ ਕਰਜ਼ੇ ਚੁੱਕੀ ਗਏ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਪਾ ਲਈਆਂ । ਇਸੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਬੋਝ ਥੱਲੇ ਦੱਬੇ ਕਿਸਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ 'ਤੇ ਪਏ ਬੋਝ ਵਿਚੋਂ ਜਨਮ ਹੋਇਆ । ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਦਾ ਜਿਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭੱਦਾ ਅਤੇ ਭਿਆ- ਨਕ ਸਿਰਾ ਹੈ ਵਧਦੀਆਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ । ਇਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਖੱਜਲ-ਖੁਆਰੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਅ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਭਰਸੇਯੋਗ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰੇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਇਕ ਤੋਂ ਪੰਜ ਖ਼ੁਦ- ਕੁਸ਼ੀਆਂ ਹਰ ਸਾਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬੀਜਾਂ, ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਉੱਪਰ ਇਜ਼ਾਰੇਦਾਰੀ ਬਣਾ ਕੇ, ਜਿਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਡੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਧਰਤੀ, ਪਾਣੀ, ਵਨਸ- ਪਤੀ, ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਕਣ-ਕਣ ਵਿਚ ਜ਼ਹਿਰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਏਨੇ ਵਧ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਮਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿਚ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਜਨਣ ਸੈਲਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਕਿਧਰੇ ਵੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਿਰਫ਼ ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਰਿਹਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਸਰਾਂ ਕਾਰਨ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ।

ਲੁੱਟ-ਖਸੁੱਟ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਦਾਦਾਗਿਰੀ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਖੇਤੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਇਹ ਅਤਿ-ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮਾਡਲ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੇਤੀ ਵਿਚ 'ਹਰੇ ਇਨਕਲਾਬ' ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬਾਕੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਇਹੀ ਮਾਡਲ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ । ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਬਾਹਰ ਲਿਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰ- ਖ਼ਾਨਿਆਂ ਵਿਚ ਵਸਤਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਵਾਪਸ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੇਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਹੀ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉਪਰੰਤ, ਪੂੰਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਨਅਤਾਂ ਤੀਜੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਮੁੱਖ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ । ਦੇਸੀ ਸਨਅਤਕਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰੀ ਸਾਂਝ-ਭਿਆਲੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ, ਸਰਕਾਰਾਂ ਜੀ ਆਇਆਂ ਕਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਜ਼ਮੀਨ, ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸਸਤੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਤਿਆਰ ਸਾਮਾਨ ਵੇਚਣ ਲਈ ਇਹ ਦੋਸ਼ ਵੱਡੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਗੰਧਲਾ ਕਰਨ ਉੱਪਰ
ਕੋਈ ਰੋਕ-ਟੋਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਾਰੀ ਸਨਅਤ ਤੀਜੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ । ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਨੇ ਸਾਡੇ ਦਰਿਆ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਅੰਨ੍ਹੀ ਲੁੱਟ-ਖਸੁੱਟ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਇਹ ਮਾਡਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲਾਂਭੇ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹਿੰਗਾ ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਸਿਸਟਮ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਪੇਂਡੂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਕਰਜ਼ਾਈ ਹੋਣ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮਹਿੰਗਾ ਇਲਾਜ ਹੈ।

ਇਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਨਹੀਂ, ਅੰਨ੍ਹੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦੀ ਇਸ ਦੀ ਹਵਸ ਨੇ ਸਾਡਾ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਸਸਤਾ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਖਾਣਾ ਬਣਾ ਕੇ ਖਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਬੈਡ, ਪੀਜ਼ਾ, ਬਰਗਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਬਿਹੇ, ਗ਼ੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ, ਮਹਿੰਗੇ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 'ਰੈਡੀਮੇਡ ਖਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਟੀ. ਵੀ. ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਬਹੁਤ ਦਿਲਕਸ਼ ਅਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ, ਕੋਰੇ ਝੂਠ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਮਸ਼ਹੂਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਅਤੇ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ-ਮਾਤਾ ਰਾਹੀਂ ਫਿਲਟਰ ਕੀਤਾ ਕੁਦਰਤੀ ਪਾਣੀ ਘਟੀਆ ਹੈ, ਸਾਡਾ ਬੋਤਲਾਂ 'ਚ ਭਰਿਆ ਦੁੱਧ ਦੇ ਭਾਅ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਲੱਸੀ, ਸ਼ਿਕੰਜਵੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਬਤ ਵਰਗੇ ਤਾਜੇ, ਸਸਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਪਦਾਰਥ ਘਟੀਆ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਮਹਿੰਗੇ, ਬਿਹੇ, ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਮਾਦੇ ਵਾਲੇ ਠੰਢੇ ਪੀਓ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਪੱਖ ਵਿਚ ਨਕਲੀ ਲੋੜਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਿ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਉਣਾ ਹੈ ।