ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਆਰਡਰ ਵਿਰੁੱਧ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਜੋ ਕਰੰਸੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਿਆ ਸੀ। ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਿਆ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮਿਆਰੀ ਵਜ਼ਨ ਚਾਂਦੀ ਦੇ 180 ਦਾਣੇ ਸੀ।

ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਡਾਲਰ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਕਾਂ ਕਰਕੇ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਤ ਵਟਾਂਦਰਾ ਦਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਿਆ ਹੁਣ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਪਰ, ਇੱਕ ਮੋਟਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਲ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਚਾਂਦੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਦਰਾ ਮੁੱਲ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਸਤੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 24 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਔਂਸ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦੇ 180 ਦਾਣੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 0.3858 ਆਊਂਸ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਤੁਲਨਾ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਲਗਭਗ, ਇੱਕ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 0.3858 ਔਂਸ ਚਾਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਮੁੱਲ ਨੂੰ 24 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਔਂਸ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰੀਏ, ਤਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਡਾਲਰਾਂ ਵਿਚ ਮੋਟਾ ਬਰਾਬਰ 9.26 ਡਾਲਰ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਹੋਵੇਗਾ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮੋਟਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹੋਰ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਕਾਂ, ਮੁਦਰਾਸਫਿਤੀ, ਜਾਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਤਸਵੀਰ ਵਿਚਲੀ ਕੁੜੀ ਜੋ ਕਿ ਮੇਮ ਵਰਗੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ। 142 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਪੋਤੀ ਦਾ ਜਨਮ 1876 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੋਫੀਆ ਜ਼ਿੰਦਾ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੋਨਵਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਸੋਫੀਆ ਜਦੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਪਲਿਆ। ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਸਫਰਗੇਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਅਨ ਆਫ਼ ਵੂਮੈਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਆਗੂ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਕੈਥਰੀਨ ਵੀ ਇਸ ਕਲੀਸਿਯਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਨਿਰਭੈ, ਹੰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬਹਾਦਰ ਸਨ, ਟੈਕਸ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਉਹ ਔਰਤ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਨ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ 22 ਮਈ 1911 ਨੂੰ ਸੋਫੀਆ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਨਾ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਟੈਕਸ ਦੇਣ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ? ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਿੱਧਾ ਅੱਪ ਪੁਸ਼ ਹੈ. ਜਦੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜ ਔਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਕਰਾਂਗਾ। ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਟੈਕਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਸੋਫੀਆ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਪੇਨਖੁਰਸਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਸੋਫੀਆ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ 1928 ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਆਗੂ ਪੇਨਖੁਰਸਟ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਅਣਪਛਾਤੀ ਤਸਵੀਰ 1913 ਦੇ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੜਕੀ ਇੱਕ ਮੇਮ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। Suffragette Revolution ਟੇਢੇ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 'ਸਫਰਾਜੇਟ' ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ 'ਸਫਰਾਜੇਟ' ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ 'ਸਫਰਾਜੇਟ' ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੇ ਅਰਥ ਆਤਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਤ ਜੀਵਨ ਦੇ ਚੱਕਰ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਅਟੱਲ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਰਨਾ ਜਾਂ ਸੋਗ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਸ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਖੇਤਰ ਵੱਲ ਪਰਿਵਰਤਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਿੱਖ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਾ ਅਮਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਮ-ਮਰਨ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਗੇੜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਲਈ ਅੰਤਮ ਟੀਚਾ ਜਨਮ-ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਬ੍ਰਹਮ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ "ਜੀਵਨ ਮੁਕਤਿ" ਜਾਂ ਮੁਕਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਕਤੀ ਰੱਬੀ ਸੱਚ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਧਰਮੀ ਅਤੇ ਨਿਰਸੁਆਰਥ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਿੱਖ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਠ ਕਰਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਛੜੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਿਗਾੜ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਮੀ ਅਤੇ ਦਇਆਵਾਨ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੰਮ ਅਤੇ ਕਰਮ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਤਮਾ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਵਿੱਚ ਓਹਨਾ ਨੇ ਪੂਰੇ ਬਿੱਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ 600 ਯੂਨਿਟ ਮਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲ਼ੋਕ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਪਰ ਕੋਈ ਇਸਦੇ ਮਾੜੇ ਸਿੱਟਿਆਂ ਵਾਰੇ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਉਂਦਾ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਆਪਾਂ ਚਾਰ ਪੈਸੇ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜੇ ਸੁੱਖ ਦੀ ਖਾਤਰ ਅਪਣੇ ਪੈਰ ਤੇ ਆਪ ਕੁਹਾੜਾ ਮਾਰ ਰਹੇ ਆਂ...

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਈ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਲ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਨਹਰੀ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰ ਸਕਣ ਪਰ ਅਸੀਂ 600 ਯੂਨਿਟ ਮਾਫ਼ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੋਟਰਾਂ ਛਡ ਲੈਣੇ ਆ ਤੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਜਰ ਬਣਨ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 1000 ਫੁੱਟ ਨੀਵਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ । ਸਰਕਾਰ ਤਾਂ ਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਮਾਰੂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਜੋ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਾਰਨ ਗਰੀਬ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ AC ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ AC ਸਿਰਫ ਅਮੀਰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਿਜਲੀ ਬਹੁਤ ਖਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਯੂਨਿਟਾਂ ਮਾਫ਼ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਨੂੰ ਲਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

ਹੁਣ ਕਈ ਲ਼ੋਕ ਕਹਿਣਗੇ ਵੀ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਰਮੀ ਸੌਖੀ ਨਿਕਲਜੂ ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਭਿਆਨਕ ਹਨ।

ਪਹਿਲਾਂ ਗੱਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਰੀਨ ਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਗਰਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਤੋਂ AC ਜੋ ਅੰਦਰਲੀ ਹਵਾ ਠੰਡੀ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਗਰਮ ਹਵਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਉਹ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਘਿਓ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਛੱਡਦਾ ਹੈ।AC CFC ਗੈਸ ਵੀ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਜੋ ਓਜ਼ੋਨ ਲੇਅਰ ਵਿੱਚ hole ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਓਜ਼ੋਨ ਲੇਅਰ ਸਾਨੂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ultraviolet ਕਿਰਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ hole ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਿਰਨਾਂ ਸਿੱਧਾ ਸਾਡੇ ਤੇ ਵਜਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸਕਿਨ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਸਾਡੀ immunity ਜੋ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ weak ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। AC ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਹੋਰ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਜੋ ਲ਼ੋਕ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਧੁੱਪੇ ਰਹਿ ਕੇ ਮਜਦੂਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਓਹ AC ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਗੇ ਤਾਂ ਓਹਨਾ ਦੇ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਅਸੀ ਚੰਗੀ ਤੇ ਸੌਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਅਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਇਕ ਟਾਈਮ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਧੁੱਪ ਨੂੰ ਝੱਲਣ ਜੋਗ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ ਤੇ ਅਸੀ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗੇ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ VITAMIN D ਦੀ ਬਿਲਕੁਲ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕੀ ਇਸਦੇ ਦੋ ਹੀ ਸਰੋਤ ਹਨ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਤੇ ਦੂਜਾ ਮੱਛੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕਈ ਲ਼ੋਕ ਮੀਟ ਆਂਡਾ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਤੇ ਜੋ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ

ਵੀ ਮੱਛੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕੋਈ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਤੇ।

ਸੋ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਜਾ ਨਹੀਂ।

ਅਸੀ ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੋ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ 10 ਭਰਾ ਸਨ ਕੋਈ 5 ਭਰਾ ਤੇ ਕੋਈ 8 ਭਰਾ ਸਨ। ਕਿਉਂਕੀ ਅੱਜ ਤੋਂ 30- 40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ 8 - 9 ਬੱਚੇ ਹੋਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਸੀ।

ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਲੋਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਕਈਆਂ ਦੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲੀ ਔਲਾਦ ਵੀ ਵਿਆਹ ਤੋਂ 10 ਸਾਲ ਬਾਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਓਹਨਾ ਬੱਚਿਆ ਵਿੱਚ ਲਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ disorders ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਪੰਗ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ, ਵਾਧੂ ਅੰਗ ਨਿਕਲ ਆਉਣਾ, ਵਾਲ ਚਿੱਟੇ ਹੋਣੇ ਆਦਿ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।

ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ?

ਦਰਅਸਲ, 1969 ਦੀ ਹਰਿਤ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ insecticides ਤੇ pesticides ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕਿਉਂਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਇਸਦੇ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਮਸਲਾ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੈ।

ਜੋ ਰੇਹ ਸਪਰੇਅ ਅਸੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ ਉਹੀ ਜ਼ਹਿਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਦ ਆਪਣੇ ਖਾਣ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਹਾਰਨ ਲਈ ਕਣਕ ਜਾਂ ਝੋਨਾ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਚਾਰਾ ਪਾਉਣੇ ਆਂ ਉਹ ਓਹਨਾ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਓਹੀ ਦੁੱਧ ਅਸੀਂ ਪੀਂਦੇ ਹਾਂ। ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਕੈਮੀਕਲ ਖਾਣੇ ਰਾਹੀ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਬਦਲਾਅ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ :

ਹਾਰਮੋਨਲ ਵਿਘਨ:

ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਰਸਾਇਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਦੇ ਆਮ ਕੰਮਕਾਜ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਰਮੋਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਾਇਣਕ ਸੰਦੇਸ਼ਵਾਹਕ ਹਨ ਜੋ ਜਿਨਸੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੀਰਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਘਟੀ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ:

ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਘਟਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਿਨਸੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ:

ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇ ਕੇ ਜਿਨਸੀ ਇੱਛਾ, ਉਤਸ਼ਾਹ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਰੈਕਸ਼ਨ (ਇਰੈਕਟਾਈਲ ਡਿਸਫੰਕਸ਼ਨ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜਨਮ ਦੇ ਨੁਕਸ:

ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਦੇ ਨੁਕਸ ਅਤੇ ਅਸਧਾਰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਲੇਕ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ

ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ :

ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਲੋਕ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਬੇਬੀ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹੀ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਓਥੇ ਜੋ sperm ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਨਹੀ ਬਲਕਿ ਗੈਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸੋ ਭਈਆਂ ਦੇ sperm ਨਾਲ ਜੋ ਅਸੀਂ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਬੇਬੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਓਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਸਲ ਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ?

ਇਹ ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕਿ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸਾਜਿਸਾਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਡਾ ਹੱਕ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਲੁਟਾਉਣ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਖਾ ਲਓ ਪਰ ਚੰਗਾ ਖਾਓ ਜੋ ਸਾਡੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਤੇ ਸੁਖਾਵਾਂ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜ ਸਕੀਏ ਅਤੇ ਅਸੀ ਖੁਦ ਦੇ ਵੈਰੀ ਆਪ ਨਾ ਬਣੀਏ।

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ।

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿੱਖਿਆ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ, ਜਿਸ ਨੇ 1801 ਤੋਂ 1839 ਤੱਕ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਲਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਆ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ
ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।
ਗੁਰੂਕੁਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ:
ਸ਼ਾਹੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ:
ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ:
ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ:
ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਸ਼ੇ:
ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ, ਵਿਗਿਆਨ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈ ਗਈ।
ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ:
ਇਸਤਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ:
ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਸਕੂਲ ਸਿਰਫ਼ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ।
ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਗੁਰੂਕੁਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਰਹੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇੱਕ ਗੁਰੂਕੁਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ (ਗੁਰੂਆਂ) ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਕਲਾ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਅਤੇ ਉਪਾਧੀਆਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।
ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਸਕੂਲ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਲਾਹੌਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਿਛੋਕੜਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਤ ਜਾਂ ਧਰਮ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਦੇਖੀ। ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਜੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।
ਰਵਾਇਤੀ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਪੁਰਾਤਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਗਿਆਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ

ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯਤਨ ਕੀਤੇ, ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸੀਮਾ ਅਤੇ ਉਪਲਬਧਤਾ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਨਾਲ, ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ।

ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਕਨਵੀਨਰ ਡਾ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਮੋਕਲ ਮੁਤਾਬਿਕ 4 ਜੂਨ 1984 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 4 ਵਜੇ ਜਨਰਲ

ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਪਾਲਕੀ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਮੋਢਾ ਦੇ ਕੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਅਤੇ ਹੁਕਮਨਾਵੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4:40 ਤੇ

ਬਾਹਰ ਆਏ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਰਾਗੀ ਸਿੰਘ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਬਹਾਰ ਪ੍ਰਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਤਖਤ

ਪੋਸ ਦੀ ਸਟੇਜ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕੀਰਤਨ ਅਰੰਭ ਕਰਦੇ ਸਨ

, ਜਰਨਲ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਕੀਰਤਨ ਸੁਣ ਰਹੇ ਸਨ।

ਰਾਗੀਆਂ ਨੇ ਹਲੇ ਕੀਰਤਨ ਦੀ ਡੰਡਾਓਤ ਕਰਕੇ ਆਸ਼ਾ ਦੀ

ਵਾਰ ਦਾ ਅਜੇ ਪਹਿਲਾ ਛੱਕਾ ਹੀ ਪੜਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ

ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਆ ਕੇ ਪਹਿਲਾ ਰਾਕਟ ਵੱਜਿਆ।

ਡਾ:ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਵਾਲੇ

ਮੋਰਚੇ ਤੇ ਦਰਸ਼ਨੀ ਡਿਉਡੀ ਕੋਲ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਰਾਕਟ ਅਕਾਲ

ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਆਣ ਵੱਜਾ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਚਾਨਣ ਹੋ

ਗਿਆ। ਡਾ: ਸਾਹਿਬ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਹ ਇਹ ਸਭ ਦੇਖ ਕੇ
ਘਬਰਾ ਗਏ

ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ

ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਭੱਜ ਕੇ ਜਨਰਲ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਗਏ। ਜਨਰਲ

ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡਾ:ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ

ਆਖਿਆ ਕਿ ਲੜਾਈ'ਚ ਡਰੀ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਘਬਰਾਈ ਦਾ ਨਹੀਂ

ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਭੱਜੀ-ਦੌੜੀ ਦਾ। ਸਹਿਜੇ-ਸਹਿਜੇ ਚੱਲੀ ਦਾ ਕੋਈ

ਗੋਲੀ-ਗਾਲੀ ਨੀ ਵੱਜਦੀ ਹੁੰਦੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋ ਹੋਰ

ਰਾਕਟ ਲਾਂਚਰ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਡਿੱਗੇ ਅਤੇ

ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਫਿਰ ਜਨਰਲ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਨੇ

ਸੰਤਲੀ ਚੱਕ ਮੋਰਚਾ ਸੰਭਾਲਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ

"ਆਜੋ ਡਾ:ਸਾਹਿਬ ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੜਾਈ ਦਿਖਾਈਏ।"

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ:

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ 22 ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 100 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਾਂਗ, ਪੰਜਾਬੀ

ਨੂੰ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੇ ਬਚਾਅ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਘਾਟ

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਨਿਘਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਿਘਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕੋਈ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕ ਰਿਹਾ।

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਗੇ ਕਿ ਸਾਈਨ ਬੋਰਡਾਂ, ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇ ਬੋਰਡਾਂ, ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਮਾਲਾਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ

ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ 1849 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਸਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 88% ਸੀ।

ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਲੇਖ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ

ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ (ਕੈਦਾ) ਬਣਾਈ ਜੋ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਆਈਕਿਊ ਪੱਧਰ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਜੋ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸੀ ਅਤੇ 10 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਮਤਿਹਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਕਰਨ ਲਈ 6 ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਣਗੇ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਫਲ ਰਿਹਾ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਈਸਾਈ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਹੁਣ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ

ਪੰਜਾਬੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਦਰਜਾ ਗੁਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇਸਨੂੰ ਦੂਜੀ ਜਾਂ ਤੀਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ੁੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ, ਇੱਥੇ ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:

ਤਾਰਾ ਮੀਰਾ ਕੀਹਨੂੰ ਤੇ ਰਸੌਂਤ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ

ਗੁਣ ਕੀਹ ਆਖਦੇ ਤੇ ਔੰਤ ਕੀਹ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ!

ਹੁੰਦੀ ਕੀ ਨਮੋਸ਼ੀ ਤੇ ਫਤੂਰ ਕਹਿਓ,

ਏਹੇ ਨਵਜੋਤ ਨੂੰ ਲਫ਼ਜ਼ ਸਮਝਾਓ!

ਕੀ ਏ ਬਰੂ ਅਤੇ ਪੋਹਲੀ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ,

ਡੋਕਾ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਦੇ ਤੇ ਕੁੜੀਹਾਲੀ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ!

ਧਰੇਕ, ਲਸੂੜਾ ਤੇ ਧਤੂਰ ਕੀਓ,

ਏਹੇ ਨਵਜੋਤ ਨੂੰ ਲਫ਼ਜ਼ ਸਮਝਾਓ!

ਤੂੰ ਕੀ ਸਲ ਸਿੰੰਘ ਤੇ ਸਲਭਾ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ,

ਵਿਡੀਆਈ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਉਲਭਾ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ!

ਨਰਣਨ ਧਰਨਾਂ, ਧੂੜਾਈ ਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਬੋਲ,

ਏਹੇ ਨਵਜੋਤ ਨੂੰ ਲਫ਼ਜ਼ ਸਮਝਾਓ!

ਲਾਂਗਾ ਕੀਹ ਆਖਦੇ ਤੇ ਖੋਰੀ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ,

ਚੋਬਰ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਦੇ ਤੇ ਘੋਰੀ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇੰ!

ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਸਰੂਰ ਦੱਸਿਓ,

ਏਹੇ ਬੱਚਿਆੰ ਨੂੰ ਲਫ਼ਜ ਜਰੂਰ ਦੱਸਿਓ!

ਦਹਾਜੂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਦੇ ਤਰੌਜਾ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇੰ,

ਢੰਗਾ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਆ ਬਰੋਜਾ ਕੀਹਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ!

ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਤਿਓ ਅਤੇ ਘੂਰ ਦੱਸਿਓ, ਦਾਦੇ, ਨਾਨਕੇ, ਪਤੀਅਸ , ਪਤਿਓਅਰੇ ਦੱਸਿਓ

ਕੁੜਮ, ਸ਼ਰੀਕੇ, ਪੇਕੇ , ਸਹੁਰੇ ਦੱਸਿਓ

ਦੰਦਾਸਾ, ਨੱਥ, ਸੁਰਮਾ ਤੇ ਮੱਥੇ ਲਟ ਦੱਸਿਓ

ਭਾਠ, ਡੰਗੋਤਰੇ, ਮਰਾਸੀ ਜਾਤ ਨੱਟ ਦੱਸਿਓ

ਛੰਭ, ਟੋਭਾ ਖੂਹ ਤੇ ਸਾਂਭ ਕੇ ਤਲਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ...................

ਪੀਲੂ, ਵਾਰਸ, ਹਾਸ਼ਮ ਤੇ ਕਾਦਰਯਾਰ ਦੱਸਿਓ

ਲਾਲ, ਤੇਜੇ, ਗੰਗੂ, ਕਿਰਪਾਲ ਜਹੇ ਗੱਦਾਰ ਦੱਸਿਓ

ਪਟਨਾ, ਚਮਕੌਰ, ਸਰਹੰਦ, ਮਾਛੀਵਾੜਾ ਦੱਸਿਓ

ਛਿੰਝ, ਕੁਸ਼ਤੀ, ਬਾਜ਼ੀ ਤੇ ਅਖਾੜਾ ਦੱਸਿਓ

ਸਭਰਾਓ, ਮੁੱਦਕੀ, ਚੇਤੇ ਖਿਦਰਾਣਾ ਢਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ਸਾਂਭ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਹਸਾਉਣੀ, ਕਹਾਣੀ, ਸਾਖੀ ਜਾਂ ਬਾਤ ਦੱਸਿਓ

ਤ੍ਰਿਕਾਲਾਂ, ਲੌਹਢਾ, ਮੂੰਹ ਨੇਹਰਾ, ਪ੍ਰਭਾਤ ਦੱਸਿਓ

ਕਹੀ, ਰੰਬੀ, ਤੰਗਲੀ, ਜਿੰਦਰਾ, ਸਲੰਘ ਦੱਸਿਓ

ਪੀੜ੍ਹੀ , ਮੰਜਾ, ਮੂਹੜਾ ਤੇ ਪਲੰਘ ਦੱਸਿਓ

ਸਾਂਭ ਚੂਰੀ, ਤੀਰ ,ਘੜਾ ,ਪੱਟ ਦਾ ਕਬਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ....................

ਠੱਕਾ, ਪੱਛੋਂ ਤੇ ਪੁਰੇ ਦੀ ਪੌਣ ਦੱਸਿਓ

ਦੁੱਲਾ, ਜੱਗਾ, ਜਿਓਣਾ ਸਨ ਕੌਣ ਦੱਸਿਓ

ਗਲੋਟਾ, ਛਿੱਕੂ, ਪੂਣੀ, ਖੱਡੀ ਤਾਣੀ ਦੱਸਿਓ

ਜਪੁ, ਰਹਿਰਾਸ, ਸੋਹਿਲਾ ਅਨੰਦ ਬਾਣੀ ਦੱਸਿਓ

ਲੇਹਾ, ਭੱਖੜਾ, ਸੂਲਾਂ ਸਾਂਭਕੇ ਗੁਲਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ਸਾਂਭ .........

ਰੁੱਗ, ਥੱਬੀ, ਸੱਥਰੀ ਤੇ ਪੰਡ ਦੱਸਿਓ

ਨਖੱਤਾ, ਛੜਾ, ਦੁਹਾਜੂ ਨਾਲੇ ਰੰਡ ਦੱਸਿਓ

ਟੱਪੇ, ਸਿੱਠਣੀ , ਘੋੜੀਆਂ, ਸੁਹਾਗ ਦੱਸਿਓ

ਦੁਪੱਟਾ, ਚੁੰਨੀ, ਫੁਲਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਬਾਗ ਦੱਸਿਓ

ਢੱਡ,ਇਕਤਾਰਾ ਤੇ ਸਾਂਭਕੇ ਰਬਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ਸਾਂਭ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਪੀਚੋ, ਪਿੱਲ ਚੋਟ, ਸ਼ੱਕਰਭੁੱਜੀ ਖੇਡ ਦੱਸਿਓ

ਧੌਲ, ਜੱਫਾ, ਕੈਂਚੀ ਪੈਂਦੀ ਰੇਡ ਦੱਸਿਓ

ਗੱਫਾ, ਬੁੱਕ, ਮੁੱਠ ਨਾਲੇ ਓਕ ਦੱਸਿਓ

ਪੱਠ, ਲੇਲਾ, ਬਲੂੰਗੜਾ ਤੇ ਬੋਕ ਦੱਸਿਓ

ਵਿੱਘੇ, ਮਰੱਬੇ, ਕਿੱਲੇ ਦਾ ਹਸਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ਸਾਂਭਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਕਿਲਕਾਰੀ, ਚੀਕ, ਦਹਾੜ ਤੇ ਬੜ੍ਹਕ ਦੱਸਿਓ

ਚੋਜ, ਅਣਖ, ਨਖਰਾ , ਮੜ੍ਹਕ ਦੱਸਿਓ

ਪੀਹਲਾਂ, ਤੂਤੀਆਂ , ਨਮੋਲੀਆਂ ,ਬੇਰ ਦੱਸਿਓ

ਪਸੇਰੀ , ਅੱਧ ਪਾ, ਪਾਈਆ ਨਾਲੇ ਸੇਰ ਦੱਸਿਓ

ਲਗਾਮ, ਕਾਠੀ ਪੈਰਾਂ 'ਚ ਰਕਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ਸਾਂਭਕੇ .............

ਲੱਠਾ, ਛੱਬੀ, ਖੱਦਰ ਤੇ ਮਲਮਲ ਦੱਸਿਓ

ਪਰ , ਪਰਸੋਂ ,ਭਲਕ ਤੇ ਕੱਲ੍ਹ ਦੱਸਿਓ

ਪੰਜਾ, ਜੈਤੋ, ਨਨਕਾਣਾ, ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ ਦੱਸਿਓ

ਤਵੀ, ਚਰਖੜੀ, ਦੇਗ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੱਸਿਓ

ਚੇਤੇ ਫੂਲਾ, ਨਲੂਆ, ਕਪੂਰ ਨਵਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ...............

ਜੰਡ, ਵਣ, ਸ਼ਰੀਹ ਤੇ ਸਾਗਵਾਨ ਦੱਸਿਓ

ਲੋਕ ਤੱਥ, ਮੁਹਾਵਰੇ , ਅਖੌਤਾਂ ਅਖਾਣ ਦੱਸਿਓ

ਸਾਹਲ, ਗੁਨੀਆਂ, ਰੰਦਾ, ਕਰੰਡੀ, ਤੇਸੀ ਦੱਸਿਓ

ਭੂਰਾ, ਕੰਬਲ , ਲੋਈ ਨਾਲੇ ਖੇਸੀ ਦੱਸਿਓ

ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ ਵੀਰ, ਭਾਜੀ ਤੇ ਜਨਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ...................

ਪੂਰਨ, ਘਨ੍ਹਈਆ, ਜੈਤਾ, ਬੁੱਧੂ ਸ਼ਾਹ ਦੱਸਿਓ

ਬੀਹੀ, ਗਲੀ, ਡੰਡੀ , ਕੱਚਾ ਰਾਹ ਦੱਸਿਓ

ਪੋਠੋਹਾਰ, ਮਾਝਾ, ਮਾਲਵਾ , ਦੁਆਬਾ ਦੱਸਿਓ

ਸੁਨਾਮ, ਖੜਕੜ ਕਲਾਂ ਤੇ ਸਰਾਭਾ ਦੱਸਿਓ

"ਪੇਂਡੂਆ" ਡੇਰੇ, ਸਾਧ, ਬਾਬੇ ਬੇਨਕਾਬ ਰੱਖਿਓ

ਆਉਂਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋਗਾ ਸਾਂਭਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰੱਖਿਓ..

ਏਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲਫ਼ਜ ਜਰੂਰ ਦੱਸਿਓ...

Additionally, there is a

growing trend among Punjabi youth to switch to Hindi or English, which they perceive as

more modern and prestigious languages. people consider english as a status symbol.

In 2019, The Central Board of SecondaryEducation (CBSE) has refused to accept the Punjab

government’s demand to make Punjabi language compulsory up to Class X in schools in

Chandigarh and Punjab. The Board has said the language was optional and would remain so.

The decision to make Punjabi an optional subject in CBSE schools in Punjab may have several

consequences for the language and the Punjabi-speaking community. Here are a few possible

implications:

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਮੰਗ ਘਟੀ: ਸੀਬੀਐਸਈ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਹਟਾਉਣ ਨਾਲ

ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਮੰਗ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਭਾਸ਼ਾ

ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਘਟੇ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ: ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਜੋ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ

CBSE ਸਕੂਲ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਘਟਾਓ ਇਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਘਟ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰ ਕੈਰੀਅਰ ਵਜੋਂ ਅਧਿਆਪਨ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨਾ।

ਨਵੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਨੀਤੀ

ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਜਦੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਜ਼ਰੂਰ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੂਜੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਉੱਤਮ ਹਨ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨਾ ਸਿੱਖਦੀ ਹੈ , ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਨਾ ਸਕੂਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ । ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਿਵਾਰ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ 'ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨਹੀਂ ਵਸਾਉਂਦੇ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦਿਆਂ ਸ਼ਰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਹਟਾਉਣਾ

CBSE ਸਕੂਲਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੰਨਾ ਘੱਟ

ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਸੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ।

ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਧਾਰਨਾ: ਸੀਬੀਐਸਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਵਿਕਲਪਿਕ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ

ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਂ ਹੋਰਾਂ ਵਾਂਗ ਕੀਮਤੀ

ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਜਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ। ਇਸ ਦਾ ਸਵੈ-ਮਾਣ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਕਦਰ।

ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਘਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬੋਲਣ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਜਾਂ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ

ਸਕੂਲ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ...

ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਹਿਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਜਾਨਾਂ ਦੇਣੀ ਪਵੇ ਤਾਂ ਦੇਣੀ ਪਵੇ।

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ

ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ?