ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਜਿਸਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲਹੂ ਡੋਲਵਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਕੇਸ ਰਖਵਾਏ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਪਾਠ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਦੇ ਸਨ। ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਝੁਕਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵੱਲ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਉਸਨੇ ਕਾਲ ਮਾਰਕਸ ਅਤੇ ਲੈਨਿਨ ਵਰਗੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜੀਆਂ ਜੋ ਕਿ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਨਾਸਤਿਕ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਾਸਤਕ ਬਣ ਗਿਆ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜਦ ਕਿ ਗਦਰੀ ਬਾਬੇ ਅਤੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਸਤਕ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਉਸਦੀ ਜੇਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਕਿਤਾਬ ਮੈਂ ਨਾਸਤਕ ਕਿਉਂ ਹਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕੇਸ ਕਟਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣਾ ਰੂਪ ਬਦਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜੇਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੇਸ ਦਾੜੀ ਰੱਖ ਕੇ ਫਾਂਸੀ ਤੇ ਚੜੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇਗੀ । ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਸੱਚਾਈ ਵੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਸਰਦਾਰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਫਾਂਸੀ ਦਾ ਰੱਸਾ ਚੁੰਮਿਆ ਉਸ ਦੇ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾ ਹਾਈਲਾਈਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜਾ ਸਾਨੂੰ ਇਹੀ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਓਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿਪਾਹੀ ਸਾਂਡਰਸ(ਰੈਂਕ ASP )ਦਾ ਕਤਲ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਜੇਮਸ ਸਕਾਟ( ਰੈਂਕ SP)ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਜਦਕਿ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ 24 ਸਾਲ਼ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਗਰੋਂ ਮਾਈਕਲ ਉਡਵਾਇਰ ਨੂੰ ਗੱਡੀ ਚਾੜ੍ਹਿਆ। ਪਰ ਉਸਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਉਭਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗੂੰ ਕਾਮਰੇਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੱਚਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਸੀ ਓਸਦੇ ਕੇਸ ਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਸਾਬਤ ਸੂਰਤ ਸਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਸਾਡੇ ਇਹਨਾਂ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਓਹ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ 

ਸੋ ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਾਸਤੇ ਲੜਿਆ ਹੋਵੇ ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਸਾਡੇ ਸ਼ਹੀਦ ਉਹੀ ਨੇ ਜਿਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਰਾਜ ਵਾਸਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ, ਗਦਰੀ ਬਾਬੇ, ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ, ਸਰਦਾਰ ਬਹਾਦੁਰ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਿੰਘ , ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਕਾਮਾਗਾਟਾਮਾਰੂ , ਜਨਰਲ ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ, ਡਾ ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ ਕਾਲੇਪਾਣੀ, ਭਗਤ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ। ਦੱਸੋ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਜਾਣਦੇ ਆ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀਰ ਸਾਵਰਕਰ, ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਰਾਜਗੁਰੂ ਸੁਖਦੇਵ ਪੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਗੁਲ਼ਾਮ ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਸਿਲੇਬਸ ਪੜ੍ਹਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਜਿਹੜਾ ਇਹ ਪੜਾ ਰਹੇ ਨੇ! ਸੋ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਖੋਜ ਵਿਚਾਰ ਜਰੂਰ ਕਰੋ।x

 ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਨ। 1980 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖਾੜਕੂਵਾਦ ਦੇ ਅਸ਼ਾਂਤ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਗਾਇਬ ਹੋਏ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਿੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਣਥੱਕ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਨਿਆਂ, ਸੱਚ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਹਨ।

ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਲਾਪਤਾ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਨਿਆਇਕ ਕਤਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੱਚ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, "ਧਰਮ ਯੁੱਧ" (ਧਰਮੀ ਸੰਘਰਸ਼) ਦੇ ਸੰਕਲਪ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਗੁਰਬਾਣੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ, ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਘਾਣ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਨਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮਾਣ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਨਸਲੀ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ ਹੋਣ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ "ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ" ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ, ਭਾਵ ਸਭ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਭਲਾਈ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਨਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜੋ ਰਾਜ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਾਰਨ ਪੀੜਤ ਸਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ-ਗ੍ਰੰਥ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਤਿਆਚਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਦੀ ਨਿਆਂ ਲਈ ਵਕਾਲਤ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।

ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਨੇ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਅਣਥੱਕ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਸਤੰਬਰ 1995 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਨਿਆਇਕ ਕਤਲਾਂ ਅਤੇ ਲਾਪਤਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹੱਦ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਘਾਣ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹਨ, ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਕਾਰਕੁਨ ਦੀ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ ਉਦਾਹਰਣ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਨਿਡਰਤਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ, ਲਈ ਅੰਤਮ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕੀਤੀ।