ਸ਼ੇਰ ਏ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਿਡਰ ਧੀ


 ਤਸਵੀਰ ਵਿਚਲੀ ਕੁੜੀ ਜੋ ਕਿ ਮੇਮ ਵਰਗੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ। 142 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਪੋਤੀ ਦਾ ਜਨਮ 1876 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੋਫੀਆ ਜ਼ਿੰਦਾ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੋਨਵਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਸੋਫੀਆ ਜਦੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਪਲਿਆ। ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਸਫਰਗੇਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਅਨ ਆਫ਼ ਵੂਮੈਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਆਗੂ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਕੈਥਰੀਨ ਵੀ ਇਸ ਕਲੀਸਿਯਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਨਿਰਭੈ, ਹੰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬਹਾਦਰ ਸਨ, ਟੈਕਸ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਉਹ ਔਰਤ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਨ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ 22 ਮਈ 1911 ਨੂੰ ਸੋਫੀਆ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਨਾ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਟੈਕਸ ਦੇਣ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ? ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਿੱਧਾ ਅੱਪ ਪੁਸ਼ ਹੈ. ਜਦੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜ ਔਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਕਰਾਂਗਾ। ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਟੈਕਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਸੋਫੀਆ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਪੇਨਖੁਰਸਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਸੋਫੀਆ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ 1928 ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਆਗੂ ਪੇਨਖੁਰਸਟ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਅਣਪਛਾਤੀ ਤਸਵੀਰ 1913 ਦੇ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੜਕੀ ਇੱਕ ਮੇਮ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। Suffragette Revolution ਟੇਢੇ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 'ਸਫਰਾਜੇਟ' ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ 'ਸਫਰਾਜੇਟ' ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ 'ਸਫਰਾਜੇਟ' ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ। ਇਨਕਲਾਬ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਹਿਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੋਫੀਆ ਜਿੰਦਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਖਬਾਰ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਫਰੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੀ ਇਹ ਫੋਟੋ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ। ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ।

0 Comments


ਅਸ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਖੰਡੋ ਖੜਗ ਤੁਪਕ ਤਬਰ ਅਰੁ ਤੀਰ ॥ ਸੈਫ ਸਰੋਹੀ ਸੈਹਥੀ ਯਹੈ ਹਮਾਰੈ ਪੀਰ ॥੩॥

ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ 1984